Δευτέρα 29 Απριλίου 2019

Λαμπριάτικες Ιερές Πορείες

Χριστός Ανέστη!
Χρόνια πολλά!

Το παρακάτω κείμενο κι η φωτογραφία του Νίκου Ψιλάκη (Σύνδεσμος εδώ: ΛΑΜΠΡΙΑΤΙΚΕΣ ΙΕΡΕΣ ΠΟΡΕΙΕΣ - ΟΙ ΔΙΚΕΣ ΜΑΣ ΕΥΧΕΣ)


"Ήταν από τα πιο συγκινητικά έθιμα της ελληνικής Πασχαλιάς, ριζωμένο βαθιά στις ψυχές εκείνων που οικειώνονταν το Θείον Πάθος όχι ως αφηγήσεις όσων συνέβησαν κάποτε, σε χρόνους και τόπους μακρινούς, αλλά ως γεγονότα που εκτυλίσσονταν κάθε χρόνο μπροστά στα μάτια τους, σε κάθε μικρό θυσιαστήριο, εκεί όπου ένας ταπεινός παπάς έπλεκε βάγια, σήκωνε σταυρούς, αποκαθήλωνε τον σταυρωθέντα Χριστό και ενταφίαζε το άχραντο σώμα σ' ένα ξύλινο κιβούρι στολισμένο με ανθούς λεμονιάς, ζουμπούλια, ρόδα και κρίνους. Λίγο μετά το μεσημέρι της Κυριακής κατέβαζαν όλοι μαζί τις εικόνες από τα τέμπλα, τις έπαιρναν στα χέρια και πορεύονταν στους δρόμους της γειτονιάς, της πόλης ή του χωριού, ακολουθώντας συχνά την ίδια πορεία που είχε ακολουθήσει ο επιτάφιος τη νύχτα της Μεγάλης Παρασκευής. Μπροστά το λάβαρο της Ανάστασης, όχι εκείνο με τον αναδυόμενο εκ του τάφου δυτικόφερτο Χριστό ν' ανεμίζει κάποιο τριγωνικό κοσμικό μπαϊράκι, αλλά αυτό που εικόνιζε τον αληθώς αναστάντα ν' ανασύρει τον Αδάμ και την Εύα από το καταχθόνιο ενδιαίτημά τους, και πίσω όλοι ανεξαιρέτως οι πιστοί, γυναίκες, άντρες, παιδιά· κύκλωναν γειτονιές και οικισμούς, έγραφαν με τα ζάλα τους άτρωτους κύκλους κι έκλειναν συμβολικά μέσα σ' αυτούς ολόκληρο τον χώρο, ίσως κι ολόκληρες τις ζωές τους. Δεύτερη Ανάσταση την είπαν τούτη την εαρινή πομπή στα ολάνθιστα τοπία της κάθε μικρής μας πατρίδας, και τηρούσαν κατά γράμμα το τελετουργικό τυπικό της επειδή το μεγάλο μήνυμα της ελπίδας έπρεπε να φτάσει παντού, ν' αντηχήσει στις πλαγιές και στα λαγκάδια, ν' ακουστεί ακόμη κι εκεί όπου οι κεκοιμημένοι περίμεναν, και εσαεί περιμένουν ως αΐδια μέλη των κοινοτήτων τους.

Στο τέλος της κάθε ιερής αναστάσιμης πορείας σταματούσε ο ιερέας μπροστά στην είσοδο του ναού με το Ευαγγέλιο στο χέρι, περνούσε ο πρώτος, πρόεδρος ή δάσκαλος, προσκυνούσε το Ευαγγέλιο, ασπαζόταν σταυρωτά τον παπά κι έπαιρνε θέση στο πλάι του· περνούσε ο δεύτερος, ο τρίτος, ο τέταρτος, ασπαζόταν όλους τους παραταγμένους, έπαιρνε κι εκείνος τη σειρά του σε τούτη την ατέλειωτη αλυσίδα, όλοι φιλιούνταν με όλους, ένας διπλός ασπασμός ένωνε φίλους κι εχθρούς, αδύνατον ν' αρνηθεί κανείς το φιλί που πανάρχαιοι κανόνες επέβαλλαν για να κρατιέται η τάξη του κόσμου. Μεγάλωνε η αλυσίδα, άλλοτε ελισσόταν κι άλλοτε απλωνόταν έξω από τους περιβόλους των ναών, στις γειτονιές και τους δρόμους, το μήνυμα της Ανάστασης γινόταν ύμνος αγάπης, γαλήνευαν κι οι ψυχές μαζί με την ανοιξιάτικη φύση. Έτσι γιατί η αγάπη μπορεί να χωρέσει όσα δεν χωρεί ο κόσμος ολόκληρος κι ολόκληρο το αθέατο σύμπαν.

Τούτες τις εικόνες που μας κληροδότησε η παράδοση κι ο πολιτισμός μας ανάσυρε από τη συλλογική μας μνήμη η οικογένεια του Νίκου και της Μαρίας Ψιλάκη (μαζί και τα κατιόντα μέλη της) για να ευχηθεί σε όλους τους φίλους Χρόνια Πολλά. Σ' αυτές τις ξεχασμένες τελετές μπορεί ν' αναζητήσει κανείς τους απαράβατους κανόνες που διατηρούσαν τη συνοχή των μικρών κοινοτήτων, το νόημα της αγάπης που κι εκείνη μελίζεται σαν τον Άρτο της Ζωής αλλά δεν διαιρείται, κι όταν μοιράζεται δεν λιγοστεύει.

Χριστός Ανέστη

Χρόνια Πολλά

Κυριακή του Πάσχα, 28 Απριλίου 2019"

10 σχόλια:

  1. Όλγα μου πόσο χαίρομαι με την ανάρτησή σου!
    Καθηλωτική και χειμαρρώδη η γραφή του Ψιλάκη.

    "Το νόημα της αγάπης που κι εκείνη μελίζεται σαν τον Άρτο της Ζωής αλλά δεν διαιρείται κι όταν μοιράζεται δεν λιγοστεύει"

    Τι όμορφα λόγια!
    Ένα κείμενο που ξυπνά αναμνήσεις και συνάμα νοσταλγία για όσα ζήσαμε. Γιατί έτσι ακριβώς τα ζήσαμε στην δεύτερη Ανάσταση, στην Ανάσταση της αγάπης η οποία γινόταν το πρωί της Κυριακής.
    Η περιφορά της εικόνας της Αναστάσεως με τ’ αγιοκέρια και το θυμίαμα στις αυλές που έσμιγε με τις ευωδιές απ’ τις πασχαλιές, τις βιολέτες και τα κρίνα.
    Παιδιά στριμωχνόμασταν μπροστά στην μεγάλη είσοδο της εκκλησίας, ερμητικά κλειστή για να ακούσουμε το "άρατε πύλας" και ύστερα ο ασπασμός από ολόκληρο το εκκλησίασμα.
    Μια μυστηριώδη μεταμόρφωση μας συνέπαιρνε κι εκείνο που σημάδευε την ψυχή μας τούτες τις ώρες ήταν η αγάπη που χάνονταν μέσα στις αγκαλιές γνωστών και αγνώστων.
    Τι χρόνια Θεέ μου, παρά το νεαρό της ηλικίας μας πως βιώναμε το Θείο Δράμα εξανθρωπίζοντας τον Χριστό για να περάσουμε με χαρά στην Ανάσταση.
    Αυτά τα ξεχασμένα έθιμα που όπως λες διατηρούσαν τη συνοχή των κοινοτήτων διαμόρφωσαν τον μικρόκοσμο της σκέψης μας σε διαδρομές που καθόρισαν την μετέπειτα πορεία μας.
    Όλγα μου θα μπορούσα να γράφω ώωωρες για εκείνες τις εποχές της αθωότητας.
    Να σου πω επίσης πως χαίρομαι τα κείμενά σου και τη συνομιλία μαζί σου και χαίρομαι ακόμη περισσότερο με την επάνοδό σου.

    Χριστός Ανέστη! Χρόνια Πολλά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. "Το νόημα της αγάπης που κι εκείνη μελίζεται σαν τον Άρτο της Ζωής αλλά δεν διαιρείται κι όταν μοιράζεται δεν λιγοστεύει"... κι εμένα με καθήλωσε, Αννίκα μου, αυτή η φράση... εκπληκτικό το νόημά της...
      Τί υπέροχο που έχεις τέτοιες αναμνήσεις, τέτοιες εικόνες να σε συνοδεύουν... Αχ, γράψε για αυτές!!!!

      Αληθώς Ανέστη! Χρόνια πολλά!

      Διαγραφή
  2. Οι μέρες αυτές πράγματι ανασύρουν υπέροχες στιγμές από την παράδοσή μας. Στιγμές που οφείλουμε να στεκόμαστε στην θετική τους ματιά και στην ανθρώπινη. Και να μεγαλώνουμε αυτόν τον κύκλο. Έχουμε ανάγκη από όλο αυτό και σαν άνθρωποι αλλά και σαν κοινωνία για να βρούμε μέτρα και σταθμά για αξίες να σταθούμε.
    Όλγα Χριστός Ανέστη! Με όλες μου τις ευχές.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εκεί βρίσκεται η ουσία Γιάννη μου!!!
      Χρόνια πολλά και καλά! Αληθώς Ανέστη ο Κύριος!

      Διαγραφή
  3. Καλημέρα, χρόνια πολλά!

    Αρχικά, να πω ότι είναι από τις αναρτήσεις που τις έχω χαρεί (και) πριν τις διαβάσω. Γιατί.. είναι. Γιατί λίγο ακόμα και η ανησυχία θα φούντωνε. "Τι κάνει αυτό το κορίτσι; Μπας και ενέδωσε στις πιέσεις και δεσμεύτηκε και παν' τα μπλογκ, πάνε όλα;"

    Μετά, το κείμενο. Τι ωραία η ανοιξιάτικη βόλτα των εικόνων μέσα στη φύση, στις γειτονιές, τις "μικρές πατρίδες", στους ανθρώπους! Τι ωραίες, απλές τελετουργίες, που επίμονα και συγκινητικά προσπαθούν τον .. εξανθρωπισμό μας.

    Να είμαστε καλά, λοιπόν, "πάντα ν' ανταμώνουμε", που λέει κι ο συντοπίτης σας. Χρόνια σας πολλά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ακριβώς αυτό, τον εξανθρωπισμό μας... Δυστυχώς, συνήθως καταλήγουμε να χάνουμε την ουσία κάτι τέτοιων εκπληκτικών τελετουργιών και να εμμένουμε στα όσα επιφανειακά. Ακόμη κι όλες οι παραδόσεις μας που που κρύβαν κάποιο ουσιαστικό νόημα τείνουν να καταντήσουν "φολκλόρ" αναβιώσεις προς τέρψη των τουριστών!... Απογοητευτικό. Όσες δεν έχουν χαθεί στη λήθη... Πρώτη χρονιά φέτος που δεν ήρθαν να μου τραγουδήσουν κοριτσάκια με στολισμένα καλάθια (βλέπε: https://firikia.blogspot.com/search/label/%CE%9B%CE%B1%CE%B6%CE%AC%CF%81%CE%BF%CF%85 ) το Σάββατο του Λαζάρου. Όσα ξεκόλλησαν από κινητά και τάμπλετ και βγήκαν να τραγουδήσουν, κυκλοφόρησαν βασικά στην πλατεία και στο κέντρο του χωριού.

      Χρόνια πολλά και καλά! Χριστός Ανέστη!

      Διαγραφή
  4. Kαλώς μας ήρθες πάλι Όλγα με αυτό το μελίρρυτο κείμενο που μας ταξίδεψε σε αλλοτινούς όμορφους καιρούς.
    Το χάρηκα πολύ.
    Να είσαι καλά.
    Χριστός Ανέστη!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλώς σας βρήκα, Μαρία μου. Κι εγώ το χάρηκα!
      Αληθώς Ανέστη ο Κύριος! Χρόνια πολλά!

      Διαγραφή
  5. ααα μας το έκανε αυτό ο παπάς φέτος !!! Καθώς ήταν η πρώτη φορά που βίωσα κάτι τέτοιο, δεν ξέρω και εγώ πόσα άτομα μέσα στην εκκλησία, μου έκανε τρομερή εντύπωση.
    Σε φιλώ
    Χριστός Ανέστη :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αχ, τί ωραία!!! Χρόνια πολλά, Ξανθιά θεά μου! Αληθώς Ανέστη!

      Διαγραφή