Πέμπτη 16 Μαΐου 2019

γεμάτη χώμα φρέσκο από χαμομήλι αμόλυντο...


[...] ὅρμινον τε, καί εἰρύσιμον, κύκλαμις τ’ ἰοειδής, 
στοιχάς, παιονίη τε πολύκνημόν τε κάτερνες· 
μανδραγόρης, πόλιόν τ', ἐπί δέ ψαφαρόν δίκταμνον· 
εὔοδμος τε κρόκος, τε και κάρδαμον· 
ἐν δ' ἄρα κῆμος, σμίλαξ, ἠδέ χαμαίμηλον, μήκων τε μέλαινα [...]
(Ορφέως "Άργοναυτικά" στίχοι: 920-4)



Περιγράφοντας ο Ορφέας το παλάτι του Αιήτη στην Κολχίδα... "Διότι εμπρός από τον οίκο του Αιήτου και του ερατεινού ποταμού υπήρχε περίφραγμα [...] Εκτός δε αυτού είναι τρεις υπερμεγέθεις πύλαι [...] πάνω εις τον προστάτη των πυλών στέκεται κάποια βασίλισσα ... η οποία ανάβει την φλόγα του πυρός και την οποία οι Κόλχοι εξιλεώνουν ως Άρτεμιν εμπύλιαν ... Αυτή είναι δια τους ανθρώπους φοβερά κατά την όψιν ... Ούτε κανείς εντόπιος εισεχώρησε περισσότερον εις το εσωτερικόν εκείνης της οδού ούτε και κανείς ξένος επέρασε από το κατώφλι .... Εις δε το έσχατον μέρος του μυχού του περιφράγματος υπάρχει άλσος, κατάσκιον από θάλλοντα δένδρα ... υπάρχουν επίσης χόρτα σκεπασμένα με χαμηλές ρίζες, δηλαδή ασφόδελος .... κυκλάμινον ... και ρίγανη ... Ακόμη φύονται εκεί και μανδραγόρας και πολιόν και δίκταμνον ... και κρόκος ευώδης και κάρδαμον .... σμιλακιά και χαμομήλι και παπαρούνα η μαύρη [...] Εις το μέσον ... απλώνεται ο πανύψηλος κορμός της φηγού (βελανιδιάς) .... επάνω εις ένα μακρόν κλάδον επεκρέματο εδώ κι εκεί το χρυσούν δέρας, το οποίο προφυλάττει ένας φοβερός όφις, καταστρεπτικό δια τους ανθρώπους τερατόμορφον θηρίον [...]"
(απόδοση: Ιωάννου Πασσά- "Τα Ορφικά")

Το χαμομήλι, λοιπόν, κάνει πολύ νωρίς την εμφάνισή του στα ελληνικά γράμματα. Κι αν ο Ιάσων, ξεκινώντας απ'τα λημέρια του Χείρωνα, το αντίκρυσε στο άλσος της Κολχίδας, ο Κώστας Βάρναλης το αντικρύζει στον τόπο των Κενταύρων:

"Σε θεμωνιές, πηγάδια ή σε κουφάλες
ελιών τρυπώστε, ω Θεσσαλές, που λάβρη
σκιρτά η καρδιά σας· όλοι αφρό και γαύροι
με τις στερνές κατηφοράνε στάλες

της βροχής, καταρράχτες, οι Κενταύροι
με πηδήματα οργιές, κραξές μεγάλες
απ’ των φαράγγων μέσα τις διχάλες
κάτασπροι, κατακόκκινοι και μαύροι.

Αλιφασκιά, θυμάρι, χαμομήλι
καπνίζοντας και στα ίδια τους καπούλια
καβάλα, μες στων σύγνεφων τα τούλια

ορθοί και ανάεροι στάθηκαν σαν ήλιοι
και με ρουθούνια πίνουν ματωμένα
τα μύρα των κορμιώ σας τ’ αναμμένα."

(Κώστα Βάρναλη, "Κένταυροι")



Χαμομήλι ή Χαμαίμηλον από το χαμαί (χάμω) και "δια την προς τα μήλα ομοιότητα τη οσμή", σύμφωνα με τον αρχαίο ιατρό Διοσκουρίδη. Ο Διοσκουρίδης, μάλιστα, το συγκαταλέγει στην ευρύτερη κατηγορία των "ανθεμιδών": 
"Ανθεμίδα: Άλλοι την αποκαλούν "λευκάνθεμο", άλλοι "ηράνθεμο", επειδή ανθίζει την άνοιξη (σημ. έαρ/ ηρ), άλλοι "χαμομήλι", επειδή μοιάζει στη μυρωδιά με τα μήλα, άλλοι "μηλάνθεμο", άλλοι "χρυσοκαλλία" και άλλοι "καλλία". Αυτής υπάρχουν τρία είδη τα οποία διαφέρουν μόνο στα άνθη' βλαστοί μιας σπιθαμής , με τη μορφή θάμνου, οι οποίοι έχουν πολλές διακλαδώσεις, μικρά φυλλαράκια, λεπτά και κεφάλια σφαιρικά τα οποία από μέσα έχουν μικρό λουλουδάκι λευκό και χρυσαφί, ενώ απ'έξω περιβάλλεται κυκλικά από λευκά ή κίτρινα ή πορφυρόχρωμα φυλλαράκια στο μέγεθος του απήγανου. Φυτρώνει σε πετρώδεις περιοχές και δίπλα στους δρόμους, ενώ μαζεύεται την άνοιξη. [...]" (Διοσκουρίδου, "Περί Ύλης Ιατρικής", Γ 136 - απόδοση: "Φιλολογική Ομάδα Κάκτου")

Σημειώνει ο Π.Γ.Γεννάδιος στο "Λεξικόν Φυτολογικόν": "Χαμαίμηλον (Matricaria)... περί τα 70 είδη... Το αξιολογώτερον είνε Χ. το κοινόν... Το μόνον είδος του προκειμένου γένους όπερ απαντά  έν Ελλάδι, ένθα είνε κοινότατον και κν. γνωστόν υπό τα ονόματα Χαμομήλι, Χαμόμηλο, Μαρτολούλουδο (Κοραής)' εν Αιγίνη Λουλούδι του Αγ.Γεωργίου, εν δε τη Κύπρο Μουγιόχορτο. Το φυτό τούτο είνε πιθανός το Χαμαίμηλον του Γαληνού, εις τούτο δε κατά τινάς αναφέρεται μία των Ανθεμίδων του Διοσκουρίδη. Τα άνθη του φαρμακευτικά' αλεθόμενα και μεταβαλλόμενα εις λεπτήν κόνιν δυνατόν ν'αντικαταστήσωσι το Πύρεθρον εν τη καταπολεμήσει πολλών εντόμων, αποσταζόμενα δε παρέχουσι κυανούν φαρμακευτικόν αιθέριον έλαιον πολύτιμον. [...]"











Η  αλήθεια είναι πως στο βουνό του Χείρωνα δυσκολεύομαι, πλέον, να βρω καθαρό χαμομήλι. Ίσως επειδή, καθώς γράφει κι ο Διοσκουρίδης "φύεται ... παρά τας οδούς" και, στις μέρες μας, δεν είναι και το ιδανικότερο να συλλέγεις βοτάνια από τέτοιες τοποθεσίες! Γιατί κι εδώ το πανέμορφο χαμομηλάκι θα το εντοπίσω συχνά σε ισόπεδες αλάνες που παρκάρουν αυτοκίνητα ή ανάμεσα σε πετρούλες καλντεριμιού που περιδιαβαίνουν γατιά, σκυλιά και άνθρωποι... Είναι και τόσο πλούσια η βλάστηση στο βουνό μας που, που να ξεχωρίσει το χαμηλό του ανάστημα ανάμεσα στην πνιγηρή άγρια πρασινάδα; Άσε που οι περισσότεροι σύγχρονοι το ξεπατώνουν από τη ρίζα βιαστικά (η εποχή της "κεκτημένης ταχύτητας", βλέπεις...), γιατί δεν έχουν την υπομονή να συλλέξουν όπως οι παλιοί, μ'ευλάβεια, μοναχά τ'ανθάκια του, αποσπώντας τα με το άνοιγμα των δαχτύλων τους ("καθώς η φούχτα άμα τρυγά πυκνό το χαμομήλι κι ανάμεσα στα δάχτυλα το δέχεται" -Άγγελος Σικελιανός). Κι επιπλέον, οι τόσοι ψεκασμοί με φονικά δηλητήρια για τα χορτάρια δυσχεράναν ακόμη περισσότερο την επιβίωσή του...
Πάντως, κουτσά-στραβά, τελικά τα καταφέρνω να μαζέψω τα εύοσμα ανθάκια του. Από τα ωραιότερα αρώματα της φύσης κατ'εμέ! Κι αν και δεν είμαι φίλος των ζεστών αφεψημάτων και "τσαγιών" (προτιμώ κάτι σε τσίπουρο ή κρασάκι!!), είναι από τα λίγα βότανα που το ρόφημά τους με δελεάζει. Κι ακόμη περισσότερο για τις τόσες φαρμακευτικές ιδιότητες που διαθέτει! Πολλές εκ των οποίων έχω τσεκάρει! Από φλεγμονή στο δόντι μέχρι δερματικά... Έτσι συγκαταλέγεται στα σπουδαιότερα βότανα του "της φύσης φαρμακείου μου", μαζί με το περίφημο βάλσαμο ή σπαθόχορτο.

Μας πληροφορεί ο Κώστας Μπαζαίος ("100 βότανα, 2000 θεραπείες"): 
"Το χαμομήλι είναι ένα βότανο με πολύπλευρη δράση. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι το χρησιμοποιούσαν ως αντιπυρετικό και στους διαλείποντες πυρετούς (Γαληνός), ο Διοσκουρίδης το θεωρούσε εμμηναγωγό και ο Ιπποκράτης το συνιστούσε σε υστερικές κρίσεις και σε λευκόρροια. Συνίσταται σχεδόν για κάθε οργανική ανωμαλία, αν και η σπουδαιότερη ικανότητά του είναι να χαλαρώνει άτομα φορτισμένα από συναισθηματικά προβλήματα. Η δράση του είναι αντισπασμωδική. Και σπασμός είναι το αποτέλεσμα μιας εντάσεως, φυσικής ή πνευματικής. Πολλά πειράματα... έδειξαν ότι το χαμομήλι έχει την ικανότητα να θεραπεύει φλεγμονές του δέρματος, εκζέματα, αναφυλαξίες, κυστίτιδες, χρόνιες γαστρίτιδες και άλλες αρρώστιες."  Κατόπιν παρουσίαζει τις κυριότερες ιδιότητές του:
"- Σπασμολυτικό, ηρεμιστικό των νεύρων (ημικρανίες, νευραλγίες, ζαλάδες, αυπνίες, υστερία, παροξυσμός ασθματος)
- Επουλωτικό (εγκαύματα, σπυριά, λειχήνες, εκζέματα)
- Καταπραϋντικό, αναλγητικό, παυσίπονο, αντιφλογιστικό (οδυνηρή οδοντοφυϊα, διαταραχές εμμηνόπαυσης, κυστίτιδες, ρευματισμούς, βήχα, νευραλγία τριδύμου)
- Ανθελμινθικό
- Αντιαλλεργικό (αναφυλαξία, φαγούρα)
- Ορεκτικό, διεγερτικό
- Χωνευτικό, αντιφυσητικό, αντιδιαρροϊκό
- Ανακουφίζει φλογισμένες αιμορροϊδες, κράμπες, πόνους αυτιών
- Εφιδρωτικό, αντιπυρετικό
- Χολαγωγικό
- Βακτηριοκτόνο (πληγές στόματος, άφθες, δέρμα)
- Εμμηναγωγό (δυσμηνόρροια) [...]"



Εμπνεόμενη από τη διαδικασία παρασκευής του βαλσαμέλαιου, μια χρονιά δοκίμασα να παρασκευάσω και "χαμομηλέλαιο" με την ίδια λογική: Σ'ένα βάζο στριμωγμένα ανθάκια χαμομηλιού (πάντα θέλω "δυνατή" δόση από την πρώτη ύλη μου) περιλουσμένο με ελαιόλαδο (βιολογικό και άθερμο), τοποθετημένο για κανένα μήνα σε μέρος φωτισμένο μεν από τον ήλιο αλλά και σκιερό συνάμα κι έπειτα στράγγισμα. Τελικά, μου χρησίμευσε όσο δεν το περίμενα, οπότε και φέτος μπήκα στην ίδια διαδικασία...



25 σχόλια:

  1. Τόσο παλιό λοιπόν το χαμομήλι. Δεν το ήξερα ότι ιστορικά χάνεται σε τέτοια βάθη του χρόνου. Κουβαλά τόσο μεγάλη ιστορία.
    Και φυσικά οι θεραπευτικές του ιδιότητες, πρωτοφανείς.
    Χαμομηλάκι το ευεργετικό λοιπόν Όλγα μου.
    Ευχαριστούμε για τα στοιχεία και τις πληροφορίες.
    Όμορφη μέρα να έχεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλημέρα Γιάννη μου!
      Ναι, είναι εντυπωσιακό! Κι όχι μόνο για το χαμομήλι, αλλά για τόσα άλλα. Όπως κι η "συνέχεια" της γλώσσας μας. Π.χ. στο συγκεκριμένο απόσπασμα: "μανδραγόρης, πόλιόν τ', ἐπί δέ ψαφαρόν δίκταμνον·
      εὔοδμος τε κρόκος, τε και κάρδαμον"... μανδραγόρας... δίκταμο... κρόκος... κάρδαμο..
      Όσο για τις ιδιότητες... κάτι ξέραν οι παλιοί και κάπως θεραπεύονταν. Τώρα βγαίνουμε με σακούλες χάπια από τα φαρμακεία παρέα με όλες τους τις παρενέργειες!
      Νά'σαι καλά!

      Διαγραφή
  2. Πω, πωωωω, πόσες πληροφορίεεες! Αλλά κι οι φωτογραφίες! Κι η .. παραγωγή! Αλλά, αυτό το χαμομηλέλαιο, καταπληκτική, κορυφαία πατέντα.

    Λοιπόν, πάντα σκεφτόμουν τι άλλο όνομα θα μπορούσε να έχει το χαμομηλάκι. Κι ο λόγος που το σκεφτόμουνα είναι ότι, ενώ το όνομά του μού είναι εύηχο και ευχάριστο, η ετυμολογία του πάντα με "χάλαγε" κάπως. Δε μ' άρεσε τόσο το "χάμω", το "χαμαί", που στη γλώσσα μας προκαλεί συνειρμούς αρκετών αρνητικών λέξεων, αλλά και το δεύτερο συνθετικό (το μήλο) είναι λες και του στερεί την αυτονομία του, λες και είχε ανάγκη να δανειστεί άρωμα από τον υπερόπτη (μια και κοιτά τον κόσμο πάνω από το δέντρο - ξέρεις εσύ, φιρικάκι)νονό του. Ούτε το χαμομήλι μου θυμίζει μήλο, ούτε το γεώμηλον. Μάλλον μπάρμπα στην Κορώνη θα είχε το μήλον διαχρονικώς..

    Όλα κι όλα, όμως. Με την ανάρτησή σου κόντεψες να με συμφιλιώσεις!

    Φιλιά, φιρικάκι :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Διακρίνω μια εμπάθεια προς τα μήλα κύριε Μάνεση!!! Άντε να το δεχτώ για το "χαμαί", αλλά τα μήλα τί σου φταίνε;;!!! Αφού τα ξέρεις, το "μήλο" έπαιζε με την έννοια του καρπού (π.χ. "μήλον Μηδικόν ή κίτριον" = το πορτοκάλι ή λεμόνι, "μήλον Περσικόν"- το ροδάκινο), εσύ εκεί, να τα βάλεις με τα μήλα! Τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων τί ήταν μου λες; Ή το μήλο της Έριδος ή, ακόμη, και της Εύας; Τί να κάνουμε, κύριε Λι μου, είμαστε διάσημο γένος! Μη σου κακοφαίνεται!
      Η αλήθεια, πάντως, είναι πως το ότι έχει οσμή μήλου, μου φαίνεται λίγο κουλό. Αν κι υπάρχουν τόσες εντυπωσιακά αρωματικές ποικιλίες μήλων που έχω εντοπίσει στα χωράφια του βουνού μας, οπότε διόλου απίθανο να υπήρξε κάποια ομοιότητα! Έχουμε συνηθίσει τα κλασικά κόκκινα μήλα του εμπορίου γιατί αυτά προωθούνται (οπότε και καλλιεργούνται) σήμερα, αλλά οι παλιές ντόπιες ποικιλίες, ουδεμία σχέση! Επιπλέον, ίσως το "χαμαίμηλον" να υποδείκνυε αξιόλογο καρπό από "τα χαμηλά". Και τιμητικά το λουλούδι του (σφαιροειδές κι αυτό) να πήρε τούτη την ονομασία.
      Αλλά, για να μη στεναχωριέσαι, θα σου προτείνω την εναλλακτική ονομασία: "Ευάνθεμον: φυτόν τί όμοιον προς το χαμαίμηλον - Ιπποκράτους Γυν.1,78" (λεξικό Δημητράκου), μιας και "Χαμαίμηλον το ονομάζει ο Γαληνός και το κρίνει το αυτό και το από τον Ιπποκράτην ονομαζόμενον Ευάνθεμον: "Ευάνθεμον όπερ και Ανθεμίς λέγεται και Χαμαίμηλον" (βλέπε: "Άτακτα": https://books.google.gr/books?id=-PJPAAAAcAAJ&pg=PA675&lpg=PA675&dq=%CE%B5%CF%85%CE%AC%CE%BD%CE%B8%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CE%BD+%CF%87%CE%B1%CE%BC%CE%B1%CE%AF%CE%BC%CE%B7%CE%BB%CE%BF%CE%BD&source=bl&ots=JPi0tkU8d8&sig=ACfU3U0YD2loVErjJIeor5lEUuheQIchsg&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwjO1s72kaLiAhWSqaQKHSh0AZoQ6AEwAXoECAkQAQ#v=onepage&q=%CE%B5%CF%85%CE%AC%CE%BD%CE%B8%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CE%BD%20%CF%87%CE%B1%CE%BC%CE%B1%CE%AF%CE%BC%CE%B7%CE%BB%CE%BF%CE%BD&f=false)

      Καλημέρες!! Ευωδιαστές!

      Διαγραφή
  3. Όλγα εγώ τι να πω τώρα. Εδώ και μια ώρα ψάχνω να γράψω για το χαμομηλάκι και δεν βρήκα κάτι που δεν έχεις αναφέρει. Άσε το Γιάννη και το Διονύση. Γιατί ρε παιδιά, πείτε ένα μπράβο, ωραία ανάρτηση και αφήστε να πούμε και μεις....ένα κάτι.
    Τέλος πάντων, έχω κι ένα καταρράκτη η γυναίκα, δεν ψάχνω άλλο.
    Όλγα θα πω μόνο σ' ευχαριστούμε για τις πληροφορίες. Ενημερωτικές και χρήσιμες.
    Φιλιά...Καλό βράδυ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Με το παράπονο σ'αφήσανε, Αννίκα μου!
      Μη μου ταλαιπωρείσαι, "αν είναι νά'ρθει, θε να'ρθεί.."
      Πρέπει, πάντοτε, να λέμε κάτι;
      Καλημέρες όμορφες!

      Διαγραφή
  4. Μου έφερες αναμνήσεις. Κάθε χρόνο τέτοια εποχή μαζεύαμε χαμομήλι από τους αγρούς. Αυστηρή πατρική παραίνεση: τα ανθάκια ανάμεσα στα δάχτυλα και να τραβάτε μαλακά".
    Τώρα αγοράζω χαμομήλι από κατάστημα βιολογικών προϊόντων αλλά δεν έχει την ίδια ευωδιά. Έτσι μου φαίνεται.
    Πολύ πλούσια και αυτή η ανάρτησή σου.
    Την χάρηκα πολύ Όλγα.
    Να είσαι καλά, καλό βράδυ :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Όμορφες αναμνήσεις... Σωστός ο πατέρας! Δυστυχώς, πλέον, οι περισσότεροι το ξεπατώνουν κι οι νεότεροι δεν έχουν μάθει από κανέναν πως να το μαζεύουν!
      Καλή σου μέρα Μαράκι!

      Διαγραφή
  5. Αχ..αυτο το ταπεινό χαμομηλακι τι ευεργετικές ιδιοτητες εχει και ποσο ομορφα μυριζει.. και εγω Ολγα μου δεν ηξερα οτι απο τοσους αιωνες πριν υπηρχε..να είσαι καλα που το μοιραστηκες μαζι μας.. αυτο που το εβαλες στο βαζο με λαδι μετα που το χρεισημοποιησες;...
    Να περνας ομορφα οτι και να κανεις ..φιλακιαααα!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πολλαπλές οι χρήσεις του Ρούλα μου. Κι όχι μόνον από εμένα. Τί να σου πω; Από δερματικά και πρησμένες φλέβες, μέχρι που εγώ έβαλα και στο φρονημίτη μου, ο οποίος χρόνια εξακολουθεί να βρίσκεται μισοφανερωμένος με αποτέλεσμα ενίοτε να προκαλεί φλεγμονή και πρήξιμο στο ούλο!
      Καλή σου μέρα!

      Διαγραφή
    2. Σε ευχαριστω πολύ για την πληροφορία Ολγα μου να εισαι καλα ...

      Διαγραφή
  6. Αααααα, εδώ με βρήκες διαβασμένη!
    Γνωρίζω και την παλαιότητα, αλλά και τις ευεργετικές ιδιότητες του χαμομηλιού.
    Δεν μαζεύω, γιατί πού να σκύβω τώρα, δεν αφήνει κι η Ω.Ρ.Λ για τους ιλίγγους, αλλά έχω μια καλή γνωστή κυρία που ζει σε ένα χωριό έξω από το Άργος και μαζεύει εκείνη και μου δίνει κι εμένα!
    Και το τιμώ δεόντος, κυρίως ως κατευναστικό ρόφημα, αλλά και για τα μάτια μου όταν είναι κουρασμένα και σε άλλες περιπτώσεις!
    Ενδιαφέρον μου προξένησε η παρασκευή χαμομηλέλαιου.
    Όχι ότι θα φτιάξω, γιατί δεν τα πάω καλά με τα λαδάκια, λόγω υφής, αλλά με εντυπωσίασε το όλον θέμα!
    Καλό Σαββατοκύριακο Όλγα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κάνε βάμμα (αν δεν τα πας καλά με τα λαδακια!) Φετινή έμπνευση αυτό, θα δω πώς θα βγει και πού θα χρησιμεύσει! Σ'ένα βάζο ανθακια περιχυμενα με "πρώτο" τσίπουρο (ή οινόπνευμα).
      Ναι και για τα μάτια είναι πολύ καλό, δίκιο έχεις.
      Χμ... παγωτό-χαμομήλι;;; Και για τους ιλιγγους! 😉😀 Έχει σκεφτεί κανείς να φτιάξει;

      Καλό ξημέρωμα Αρτιστα μου!!

      Διαγραφή
  7. Α το χαμομήλι ταπεινό αλλά πολύ σπουδαίο. Ναι θυμάμαι μικρή το μαζεύαμε και το ξεραίναμε στον ήλιο. Η μητέρα μου μου έλεγε να βάζω τα δυο δάχτυλα κάτω από το άνθος του και να το τραβώ για να μη βγαίνει η ρίζα. Αλλά τώρα στην πόλη με το τσιμέντο παντού, δεν έχω δυνατότητα να μαζεύω.
    Αλλά χαμομιλέλαιο δεν ήξερα. Βαλσαμέλαιο ναι αλλά από χαμομήλι;;; Στα υπόψιν!!!
    Ευχαριστώ που μου θύμισες τόσα και έμαθα κι άλλα τόσα
    Την καλησπέρα μου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Είναι όντως σπουδαίο, Αννούλα μου..
      Δοκίμασε να φτιάξεις χαμομηλελαιο αν σου δοθεί η ευκαιρία!

      Την, έστω και πολύ καθυστερημένη (ήμουν στο τρέξιμο), καλησπέρα μου!

      Διαγραφή
  8. πωπω χαμομηλάκι ταπεινό που μάζευα όταν ήμουν μικρή ! Με είχε μάθει μια γιαγιά πως να το κόβω ... ανάμεσα από τα δακτυλάκια και τακ ... και μετά στο ήλιο ταψιά ... τι ευωδιά !!!
    Το πόσο καλό μου κάνει το χαμομήλι όταν πονάω δεν λέγεται... επίσης το παλιό μου παλτό μόλις πιει δύο γουλιές τον παίρνει ο ύπνος σα μωράκι χαχαχα
    Φιλί :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλώς την! Συν τοις άλλοις κουβαλάει κι αρώματα παιδικής ηλικίας το χαμομηλάκι μας! Αλήθεια, τον χαλαρώνει τόσο;;
      Φιλιά, Μάνια μου!

      Διαγραφή
  9. Μάζεψες αρκετό χαμομηλάκι βλέπω μακάρι να χαμε κι εμείς κοντά μας καμιά πλαγιά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Νατάσσα. Εδώ και σ' εμάς ακόμη είναι δυσεύρετο..

      Διαγραφή
  10. Όλγα μου Χρόνια Πολλά! Με άρωμα νοσταλγίας στον απόηχο της μέρας να ευχηθώ η Παναγία βοήθειά σας.
    Μας λείπεις!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

  11. Καλημέρα!
    Αν χρειαστείς βοήθεια για τη μουστιά....βάλε φωνή.
    Καλό κι ευλογημένο μήνα κι εύχομαι όλα καλά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Καλημέρα Αννίκα μου -έστω και με τόση καθυστέρηση! Καλό μήνα Νοέμβρη τώρα πια! Λίγα σταφυλάκια φέτος -ένεκα το γιγάντιο χαλάζι που αρχές καλοκαιριού τα τσουρομάδησε. Τό'χω αφήσει να "κοιμάται" σ'ένα μικρό βαρελάκι, να μεταμορφώνεται και να ωριμάζει μέσα απ'τα όνειρά του!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Α ρε, χαμομηλακι μου ....να μη σε πιω για να γιαννω, οταν πονουσε το στομαχι μου, τοτε που κολλησα κορονοιο!!!
      Κι εμεις Ολγα μου, οταν μιλουσαμε εκεινο το διαστημα ,περι αλλων τυρβαζαμε...! Δεν αναφερθηκαμε στο "μαγικο " χαμομηλι! Δεν πειραζει ομως. Καλλιο αργα παρα ποτε!.

      Διαγραφή
    2. Έλα ντε! Δε σου το θύμισα! Εγώ με τις ιώσεις κάτι τέτοια πολύτιμα βότανα τα χρησιμοποιώ πάντα! Κι είναι κι από τα λίγα που μου αρέσουν ως αφέψημα.

      Διαγραφή