Μέχρι τώρα, μπορώ να πω ότι είχα παραστεί μονάχα σε γέννα γάτας.. Κι όχι μιας, αρκετών' όχι μονάχα των δικών μου, αλλά και της γειτονιάς πού'νιωθαν πως ασφαλέστερος χώρος απ'την αυλή ή την αποθήκη μου, δεν υπήρχε τριγύρω για να γεννήσουν. Ως και μπροστά στα σκαλοπάτια της εξώπορτας ήρθε μια ετοιμόγεννη να βγάλει στο φως τα μικρά της! Έτυχε μάλιστα να αναλάβω και το ρόλο της μαμής, κάποιες φορές, όπως μια φορά που το μικρό έβγαινε ανάποδα κι είχε σκαλώσει στην έξοδο, όσο κι αν σφάδαζε η μάνα του παλεύοντας να το φέρει στον κόσμο.
Τώρα, λοιπόν, που τα ζωντανά γύρω μου πληθύνανε, αυξήθηκαν και τα γεννητούρια! Και νά'σου τα νεογέννητα αρνάκια να στηλώνονται με πείσμα στα ποδαράκια τους και να αναζητάνε λαίμαργα τη ζωή σε μια φουσκωμένη ρώγα... Μού'κανε εντύπωση το πόσο γρήγορα -σε λίγα μοναχά λεπτά- από μικρά κουβαράκια τυλιγμένα στο σάκο της μάνας τους, σηκώνουν το κεφαλάκι τους, ορθώνουν τ'ανάστημα -σκοντάφτοντας, είναι η αλήθεια, μια-δυό, αλλά χωρίς να πτοούνται- και χώνουν ασυγκράτητα το μουτράκι τους, κάτω απ'το μάλλινο πέπλο της μάνας τους για να κερδίσουν τη μάχη για τη ζωή! Και μιλάμε για πρόβατα.. για μικρά πρόβατα.. Εμείς άραγε.. ορθοποδούμε;..
Ο πρώτος που είδα νά'χει μόλις γεννηθεί, ήταν ο Φουντούκος. Τον βρήκαμε ταϊσμένο και καθαρό να γυροφέρνει εξερευνώντας το στάβλο, έχοντάς τα χαμένα ανάμεσα στα τόσα μεγάλα πρόβατα που τον περιτριγύριζαν κι ενίοτε τον σβαρνίζανε κιόλας... Κι ύστερα, ήταν σαν να μου χαμογελούσε...
Καθένα με το χαρακτήρα του κι αυτά.. Κι ας είναι πρόβατα.. Κι ας πάνε κοπάδι λιγάκι σα χαζά.. πραφ από δω, πραφ από κει, γιούργια στα καναβούρια! Η Πραλίνα, πιο τσαχπίνα απ'όλα! Μα να μην έχει αφήσει προβατίνα χωρίς να της "κλέψει" δυο τζούρες γάλα! Παραμονεύει κι όταν μαζευτούνε να φάνε στο παχνί, χώνεται από κάτω να τις βυζάξει όλες. Αλλιώς δεν την αφήνουνε. Κάθε μια, θέλει μονάχα τα δικά της.
Είναι και μερικά πολύ μικρά, μισά από τα άλλα.. Συνήθως από γέννες τρίδυμες.. Σε τούτα, πολλές φορές δε φτάνει το γάλα της μάνας για να τραφούν, και θέλει να τα ταϊσεις με βυζογυάλι.. άλλες φορές, δε μπορούν κιόλας με το μικρό στοματάκι τους να αρπάξουν την φουσκωμένη θηλή και χρειάζονται βοήθεια... Κάποιοι τσοπάνηδες δεν τα θέλουν αυτά, τά'χουνε για μπελάδες, και ψάχνουν να τα χαρίσουνε ή... εγκαταλελειμμένα τα περιμένει ο μαύρος Χάρος, στημένος στη γωνιά... Ένα τέτοιο μικρό (αχ..δε θα περιγράψω την αγωνία που με έπνιγε μέχρι το αίσιο τέλος..) σώσαμε την περασμένη Κυριακή. Και τώρα, ολοζώντανο σα λιλιπούτειο θηριάκι, τρέχει και χοροπηδά, παρέα με τα συνομήλικά του...
Πρόβατο, λοιπόν, εκ του "προ+βαίνω". "Προβαίνει αναζητώντας την τροφή του: "προβαίνει τηι βοσκήι". Το σύνολο των προβάτων αποκαλείται ποίμνιον εκ της πόας ή ποίας =χλόης. (Ενώ αγέλη λεγεται επί βοών' η βους=η αγελάς). Το βέλασμα του προβάτου αποκαλείται βληχή, εξ ου και οι ποιμένες οι επονομασθέντες "Βλήχοι" ή Βλάχοι.", μας ενημερώνει η Άννα Τζιροπούλου ("Ο εν τη λέξει Λόγος")
Κριάρια λέγονται, φυσικά, τ'αρσενικά. Είναι υποκοριστικό του "κριός". Κριός είναι ο εξέχων του ποιμνίου (όπως μας αναφέρει και το "Ετυμολογικόν Μέγα" παρακάτω), με αρκετές ακόμα έννοιες, όπως τον πολιορκιτικό κριό, είδος πλοίου αλλά και ρεβυθιού (και μην ξεχνάμε τον Αστερισμό...). Κάποιοι τον ετυμολογούν από το κέρας, κέρατα (δηλ. κέρας- κεριός- κριός), ο Ηρωδιανός από το "κεκρίσθαι τας τρίχας", επειδή διαφέρουν οι τρίχες του από των άλλων...
Αμνός είναι το μικρό πρόβατο, το άνευ μένους, δύναμης. Σημειώνει η Άννα Τζιροπούλου: αμνός= μικρό πρόβατον άνευ μένους, με μαλακή τρίχα (καθώς μνούς, μνούδη=χνούδι και μνοιός=απαλός). Γράφει το "Ετυμολογικό Μέγα": "αμνοί, πρόβατα τα μικρά, παρά το μένος μετά του στερητικού α, άμενος και συγκοπή αμνός' οιονεί ο αδύναμος."
Ενώ η λέξη αρνί, προέρχεται από το αρήν, αρνός που ετυμολογείται εκ του αρά= ευχή, καθ'ότι εθυσιάζετο κατά τας αράς και τελετάς: "το επιτήδειον εις ευχήν πρόβατον".(Ε.Μ)
Τώρα, λοιπόν, που τα ζωντανά γύρω μου πληθύνανε, αυξήθηκαν και τα γεννητούρια! Και νά'σου τα νεογέννητα αρνάκια να στηλώνονται με πείσμα στα ποδαράκια τους και να αναζητάνε λαίμαργα τη ζωή σε μια φουσκωμένη ρώγα... Μού'κανε εντύπωση το πόσο γρήγορα -σε λίγα μοναχά λεπτά- από μικρά κουβαράκια τυλιγμένα στο σάκο της μάνας τους, σηκώνουν το κεφαλάκι τους, ορθώνουν τ'ανάστημα -σκοντάφτοντας, είναι η αλήθεια, μια-δυό, αλλά χωρίς να πτοούνται- και χώνουν ασυγκράτητα το μουτράκι τους, κάτω απ'το μάλλινο πέπλο της μάνας τους για να κερδίσουν τη μάχη για τη ζωή! Και μιλάμε για πρόβατα.. για μικρά πρόβατα.. Εμείς άραγε.. ορθοποδούμε;..
Ο πρώτος που είδα νά'χει μόλις γεννηθεί, ήταν ο Φουντούκος. Τον βρήκαμε ταϊσμένο και καθαρό να γυροφέρνει εξερευνώντας το στάβλο, έχοντάς τα χαμένα ανάμεσα στα τόσα μεγάλα πρόβατα που τον περιτριγύριζαν κι ενίοτε τον σβαρνίζανε κιόλας... Κι ύστερα, ήταν σαν να μου χαμογελούσε...
Καθένα με το χαρακτήρα του κι αυτά.. Κι ας είναι πρόβατα.. Κι ας πάνε κοπάδι λιγάκι σα χαζά.. πραφ από δω, πραφ από κει, γιούργια στα καναβούρια! Η Πραλίνα, πιο τσαχπίνα απ'όλα! Μα να μην έχει αφήσει προβατίνα χωρίς να της "κλέψει" δυο τζούρες γάλα! Παραμονεύει κι όταν μαζευτούνε να φάνε στο παχνί, χώνεται από κάτω να τις βυζάξει όλες. Αλλιώς δεν την αφήνουνε. Κάθε μια, θέλει μονάχα τα δικά της.
Είναι και μερικά πολύ μικρά, μισά από τα άλλα.. Συνήθως από γέννες τρίδυμες.. Σε τούτα, πολλές φορές δε φτάνει το γάλα της μάνας για να τραφούν, και θέλει να τα ταϊσεις με βυζογυάλι.. άλλες φορές, δε μπορούν κιόλας με το μικρό στοματάκι τους να αρπάξουν την φουσκωμένη θηλή και χρειάζονται βοήθεια... Κάποιοι τσοπάνηδες δεν τα θέλουν αυτά, τά'χουνε για μπελάδες, και ψάχνουν να τα χαρίσουνε ή... εγκαταλελειμμένα τα περιμένει ο μαύρος Χάρος, στημένος στη γωνιά... Ένα τέτοιο μικρό (αχ..δε θα περιγράψω την αγωνία που με έπνιγε μέχρι το αίσιο τέλος..) σώσαμε την περασμένη Κυριακή. Και τώρα, ολοζώντανο σα λιλιπούτειο θηριάκι, τρέχει και χοροπηδά, παρέα με τα συνομήλικά του...
Πρόβατο, λοιπόν, εκ του "προ+βαίνω". "Προβαίνει αναζητώντας την τροφή του: "προβαίνει τηι βοσκήι". Το σύνολο των προβάτων αποκαλείται ποίμνιον εκ της πόας ή ποίας =χλόης. (Ενώ αγέλη λεγεται επί βοών' η βους=η αγελάς). Το βέλασμα του προβάτου αποκαλείται βληχή, εξ ου και οι ποιμένες οι επονομασθέντες "Βλήχοι" ή Βλάχοι.", μας ενημερώνει η Άννα Τζιροπούλου ("Ο εν τη λέξει Λόγος")
Κριάρια λέγονται, φυσικά, τ'αρσενικά. Είναι υποκοριστικό του "κριός". Κριός είναι ο εξέχων του ποιμνίου (όπως μας αναφέρει και το "Ετυμολογικόν Μέγα" παρακάτω), με αρκετές ακόμα έννοιες, όπως τον πολιορκιτικό κριό, είδος πλοίου αλλά και ρεβυθιού (και μην ξεχνάμε τον Αστερισμό...). Κάποιοι τον ετυμολογούν από το κέρας, κέρατα (δηλ. κέρας- κεριός- κριός), ο Ηρωδιανός από το "κεκρίσθαι τας τρίχας", επειδή διαφέρουν οι τρίχες του από των άλλων...
Αμνός είναι το μικρό πρόβατο, το άνευ μένους, δύναμης. Σημειώνει η Άννα Τζιροπούλου: αμνός= μικρό πρόβατον άνευ μένους, με μαλακή τρίχα (καθώς μνούς, μνούδη=χνούδι και μνοιός=απαλός). Γράφει το "Ετυμολογικό Μέγα": "αμνοί, πρόβατα τα μικρά, παρά το μένος μετά του στερητικού α, άμενος και συγκοπή αμνός' οιονεί ο αδύναμος."
Ενώ η λέξη αρνί, προέρχεται από το αρήν, αρνός που ετυμολογείται εκ του αρά= ευχή, καθ'ότι εθυσιάζετο κατά τας αράς και τελετάς: "το επιτήδειον εις ευχήν πρόβατον".(Ε.Μ)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου