Σάββατο του Λαζάρου, σήμερα, κι εδώ στα χωριά μας στο Πήλιο, τα κοριτσάκια με τα ανθοστολισμένα καλαθάκια τους, οι λεγόμενες Λαζαρίνες, βγαίνουν στις γειτονιές να τραγουδήσουν το Λάζαρο, να τραγουδήσουν την ανάσταση και τον ερχομό της άνοιξης, ενώ αρκετοί νοικοκυραίοι, πέρα από το καθιερωμένο πλέον χαρτζιλίκι που θα τους φιλέψουν, θα γεμίσουν τ'αδειανά τους λουλουδάτα καλαθάκια με λευκά αυγά για να τα βάψουν οι μανάδες τους τη μεγάλη Πέμπτη.
"Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα βάγια,
ήρθ' η Κυριακή που τρων τα ψάρια.
Σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι,
ήρθ' η μάνα σου από την Πόλη
σού'φερε χαρτί και κόμπολόι.
-Το χαρτάκι σου τί γράφει μέσα;
-Γράφει Θόδωρος, γράφει Δημήτρης,
γράφει λέμονια και κυπαρίσσι.
Οι κοτίτσες σας αυγά γεννούνε,
οι φωλίτσες σας δεν τα χωρούνε,
δώστε μας κι εμάς να τα χαρούμε!
Και του χρόνου!"
Ένα από τα λίγα έθιμα που έχουν επιβιώσει στις μέρες μας στο Πήλιο, ένα από τα αγαπημένα μου έθιμα που πριν μερικά χρόνια επιβίωνε σε όλο τον ελλαδικό χώρο με πολλές κι ενδιαφέρουσες παραλλαγές (στους στίχους του τραγουδιού, στην ηλικία και το φύλλο των παιδιών, στο ομοίωμα ή λουλουδοστολισμένο σύμβολο του Λαζάρου, στην τρόπο αναπαράστασης, κ.λ.π.) αλλά πάντα με βασικό γνώρισμα την αναγγελία του επερχόμενης αναστάσεως μετά το θάνατο και, παράλληλα το καλωσόρισμα της ανοίξεως μετά το χειμώνα.... Ένα έθιμο με ρίζες αρχέγονες, αρχαιοελληνικές -αν θυμηθούμε τις εορτές που ελάμβαναν χώρα προς τιμήν του Αδώνιδος- όσο και χριστιανικές, που είναι κρίμα να χαθεί στις μέρες μας, όπως τόσα άλλα, μετά από χιλιάδες χρόνια επιβίωσης στη ζωή και στις παραδόσεις του λαού μας...
Ένα έθιμο συμβολικό που αρωματίζει τη ζωή με ελπίδα και υμνεί την ανάσταση και την άνοιξη.. της ψυχής και της πλάσης.. του ανθρώπου και της φύσης... σημαντικό για τις μέρες μας όσο ποτέ...
Όποιος έχει να μου αναφέρει κάτι σχετικό από τον τόπο του, πολύ καλοδεχούμενο!!!
(Η τελευταία φωτογραφία, από το βιβλίο "Το δημοτικό τραγούδι στη Μαγνησία" του λαογράφου μας Κώστα Λιάπη.)
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες οι σχετικές καταγραφές του Φιλίππου Βρετάκου, στο βιβλίο του "Οι δώδεκα μήνες του έτους και αι κυριώτεραι εορταί των", όπου έχει συγκεντρώσει υλικό από πολλές και συχνά δυσεύρετες πηγές, για τα έθιμά μας:
Και μια και αναφέρθηκαν τα Λαζαράκια, τα νηστίσιμα ψωμάκια σε σχήμα ανθρώπου που φτιάχναν παλιά οι νοικοκυρές (αλλά ακόμα και σήμερα κυρίως στα νησιά μας) και φιλεύαν τα παιδιά, ας παραθέσω μία συνταγή (από τις διάφορες παραλλαγές που υπάρχουν) για αυτά για όποιον ενδιαφέρεται :
Υλικά:
1 κιλό αλεύρι
3/4 του ποτηριού ελαιόλαδο
1 ποτήρι ζάχαρη
1,5 με 2 ποτήρια ζουμί από βρασμένη κανέλα (να είναι χλιαρό - όχι καυτό- όταν το ρίξουμε στο αλεύρι)
1,5 φακελάκι στεγνή μαγιά (αφού τη διαλύσουμε σε λίγο χλιαρό νερό και την αφήσουμε 5 λεπτά να "φουσκώσει")
1 κουταλάκι κοπανισμένα κανελογαρίφαλα
250γρ (ή και περισσότερο) σταφίδες μαύρες
Διαδικασία:
Σε μια λεκανίτσα ρίχνουμε το αλεύρι. Κάνουμε μια λακουβίτσα στο κέντρο και προσθέτουμε τη μαγιά, το λάδι, τη ζάχαρη και ανακατεύοντας προσθέτουμε σιγά-σιγά το κανελόζουμο μέχρι η ζύμη να μπορεί να πλάθεται. Μετά φτιάχνουμε τα "ανθρωπάκια" (στη φωτογραφία είναι παραλλαγές από διάφορα σχέδια που κάνουν, ανάλογα με την τοποθεσία), στην "κοιλίτσα" των οποίων, παραχώνουμε και τις σταφίδες. Τα τοποθετούμε σε λαδωμένο ταψί και τα αφήνουμε να φουσκώσουν περίπου δύο ώρες. Τα βρέχουμε με ζαχαρόνερο και τα αφήνουμε να ψηθούν σε προθερμασμένο φούρνο (180 βαθμούς περίπου) για καμιά ωρίτσα (μέχρι να ροδίσουν). Μερικοί βάζουν και σουσάμι. Για ματάκια, αλλού βάζουν γαρίφαλα, αλλού ρεβύθια, αλλού σταφίδες, κ.λ.π.
Για περισσότερα σχετικά με Λαζαρίνες και Λαζαράκια σε περασμένων κι επομενων ετών εγγραφές μου, πατάτε εδώ:
Λαζαρινες του Πηλίου
Λαζαρινες, Λαζαροι και Λαζαρακια
Λαζαρινες στο βουνο του Χείρωνα
Οι Λαζαρινες μας στο Πήλιο
