Παρασκευή 15 Μαρτίου 2019

Η Χρυσαυγή, ο σπουργίτης κι οι Χαιρετισμοί της Παναγιάς...

Από τον "Λειμώνα της Παράδοσης" ("Πηλιορείτικα Α") του λαογράφου μας Βαγγέλη Σκουβαρά: Η Χρυσαυγή που τραγουδά τα "χαίρε" του ζαγοριανού υμνογράφου στην Παναγιά κι ο μικρός σπουργίτης... Μιας κι είναι απόψε οι πρώτοι Χαιρετισμοί της Παναγιάς, πρώτη Παρασκευή της Σαρακοστής ....


Πρώτη βδομάδα της Σαρακοστής... "Οι Έλληνες στους Λάκκους ετοιμάζονται για την γιορτή της Κυριακής του Πάσχα την οποία, βεβαίως, μετά την αυστηρή νηστεία, αναμένουν με αισθήματα άγνωστα στους προτεστάντες, αλλά ακόμα και στους καθολικούς. Εξάλλου αρκετά συχνά υποστήκαμε κι εμείς την αυστηρότητα της ατελείωτης Σαρακοστής, ιδιαίτερα όταν καθυστερούσαμε να φτάσουμε στον τόπο διανυκτέρευσης. (Pashley, 1991Β:114)" παραθέτει ο Νίκος Ψιλάκης στο πολύτιμο έργο του "Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη" (εκδόσεις:Καρμανωρ) και συνεχίζει:

"Περίοδος κάθαρσης ύστερα από την ευωχία και την ελευθεριότητα της Αποκριάς η Μεγάλη Σαρακοστή -όπως λέγεται- ταυτίζεται με την πιο λατρευτική περίοδο του χρόνου. Με λιτά φαγητά, χωρίς ιδιαίτερες διασκεδάσεις και ένα αυστηρό τρόπο ζωής, οι επτά βδομάδες πριν απ'την Ανάσταση αποτελούν για τον παραδοσιακό εθιμικό βίο την ουσιαστική προετοιμασία για τη μεγαλύτερη γιορτή της Ορθοδοξίας. Οι βδομάδες αυτές συμβολίζονται στην Κρήτη άλλοτε με εφτά καλόγριες που πεθαίνουν, άλλοτε με εφτά βάρκες που φεύγουν κι άλλοτε με εφτά βιβλία που διαβάζονται στην εκκλησία. (βλ. όμως και: Η κυρά Σαρακοστή, οι κούνιες κι άλλα έθιμα των ημερών...)
"Στη Σητεία η Σαρακοστή παρουσιάζεται με εφτά καλόγριες από το Τοπλού και κάθε Σάββατο ακούγεται:
-Εμάθετέ τα: Επόθανε μια καλογριά στο Μεγάλο Μοναστήρι (Τοπλού)' και οι ανίδεοι απαντούσαν:
-Ε την κακομοίρα! Κι ειντά 'χε κοντό κι απόθανε; Ώσπου να το καταλάβουν να γελάσουν όλες με το αστείο."
"Η Σαρακοστή έχει εφτά βάρκες. Κάθε Κυριακή αργά φεύγει και μια. Άμα φύγει και η τελευταία, έρχεται η Λαμπρή."
"Σαν αποκάμουνε τα εφτά βιβλία έρχεται η Λαμπρή. Κάθε βδομάδα είναι κι ένα βιβλίο." 
Στα μοναστήρια επικρατούσαν μέχρι και πριν από μισόν αιώνα πιο χαρακτηριστικές ακόμη συνήθειες. Οι καλόγριες μετρούσαν 49 κουκιά και τα έβαζαν σε εφτά μπουκαλάκια. Κάθε πρωί, έτρωγαν κι από ένα κουκί. Κι όταν τέλειωνε το πρώτο μπουκαλάκι το πετούσαν ή το φύλασσαν. Το ίδιο και το δεύτερο και το τρίτο και το τέταρτο.... Όταν έφταναν στο τελευταίο μπουκαλάκι ήξεραν πλέον πως έφτανε η Μεγάλη Εβδομάδα." (Νίκος Ψιλάκης, "Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη")

Πρώτη Παρασκευή της Σαρακοστής, λοιπόν, πρώτοι Χαιρετισμοί της Παναγιάς απόψε... από τις ομορφότερες εσπερινές ακολουθίες της Εκκλησίας μας... από τους  εκπληκτικότερους στίχους και τις γλυκύτερες μελωδίες...
"Όταν ο Ηράκλειος ανήλθε στο θρόνο, η κατάσταση της Αυτοκρατορίας από κάθε άποψη ήταν οικτρή. [...] Από την κατάσταση αυτή της πλήρους αποδιοργανώσεως επωφελήθηκαν για μια ακόμη φορά οι Πέρσες [...]" σημειώνει ο Σαράντος Καργάκος, ενώ υπάρχουν "ανοιχτά μέτωπα στη Βαλκανική". [...] "Την κατάσταση ... έσωσε ο πατριάρχης Σέργιος, που αφού έθεσε στη διάθεση του Ηρακλείου όλους τους θησαυρούς της Εκκλησίας τον έπεισε να μείνει και μάλιστα τον δέσμευσε με όρκο ενώπιον του πλήθους μέσα στον ναό της Αγίας Σοφίας." Οι πόλεμοι κατά των Περσών ξεκινούν. Όμως το 626 "οι Άβαροι είχαν στρατοπεδεύσει έξω από τα τείχη της Κωνσταντινουπόλεως" και ο Άβαρος αρχηγός δηλώνει "πως οι κάτοικοι θα γλιτώσουν αν γίνουν ψάρια ή πουλιά" [...] Στη φάση αυτή την κατάσταση έσωσε το βυζαντινό ναυτικό, που απαρχής είχε ως αποστολή να εμποδίσει την συνένωση Αβάρων και Περσών...". Αλλά "η τύχη της πόλεως κρίθηκε κυρίως στα τείχη της ξηράς πάνω στα οποία προσέκρουσαν όλες οι αβαρικές επιθέσεις. Ψυχή της άμυνας ήταν ο Σέργιος που, κρατώντας την εικόνας της Παναγίας, περιέτρεχε τα τείχη, εμψυχώνοντας τους υπερασπιστές.[...] Σε μια έξαρση θρησκευτικού ενθουσιασμού λαός και στρατός επιτέθηκαν κατά των Αβάρων και τους έτρεψαν σε φυγή [...] Οι κάτοικοι της πρωτεύουσας απέδωσαν την σωτηρία τους στην "Υπερμάχον Στρατηγόν", την Θεοτόκο, και προς τιμήν της ψάλλονται οι "Ακάθιστοι Ύμνοι" με τα υπέροχα "Χαίρε", που ψάλλονται μέχρι σήμερα κάθε Παρασκευή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής σε ανάμνηση του μεγάλου εκείνου γεγονότος. Όπως σωστά έγραψε παλαιός πανεπιστημιακός καθηγητής, ο "Ακάθιστος Ύμνος" για 14 αιώνες και πλέον αποτέλεσε τον οιονεί εθνικό ύμνο της Ρωμιοσύνης. Η υπέροχη αυτή ποιητική και μουσική σύνθεση είχε αποδοθεί στον πατριάρχη Σέργιο που όμως δεν είναι γνωστός για άλλες ποιητικές του επιδόσεις. [...]" (Σαράντος Καργάκος, "Η αυτοκρατορία της Κωνσταντινουπόλεως").
Τῇ ὑπερμάχῷ στρατηγῷ τὰ νικητήρια, 
ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια, 
ἀναγράφω σοι ἡ πόλις σου, Θεοτόκε· 
ἀλλ' ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον, 
ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον, 
ἵνα κράζω σοί· Χαῖρε Νύμφη ἀνύμφευτε.

"...από τις δημοφιλέστερες βραδινές ακολουθίες της εκκλησίας μας, γιατί, εκτός από τη χαρούμενη ποίηση και την πολυφωνική ψαλτική των τροπαρίων τους... πέφτουν μέσα στην ανοιξιάτικη ατμόσφαιρα των ελληνικών δειλινών." συμπληρώνει ο Δ.Λουκάτος ("Πασχαλινά και της Άνοιξης").


Βροχερή η μέρα απόψε, μουντή, συννεφιασμένη... Και να που τώρα που άρχισε να σουρουπώνει, ο ήλιος φάνηκε, η πλάση θαρρείς γλύκανε και μοσχοβόλησε Άνοιξη... Ένα κερί αναμμένο και δυο όμορφες ψαλμωδίες, ενίοτε, βοηθούν την ψυχή να γαληνεύσει... Κι είναι όμορφο τότε το ταξίδι στα βάθη της. Μ'ένα μπουμπούκι ανθισμένης καμέλιας μονάχα για προσφορά... Τόσο λιτά, τόσο απλά, τόσο απέριττα... όταν ξεδιαλύνεται στον νου το "ακατάληπτο" και μοιάζει πιο κατανοητό από τον καταληπτό αλλά τόσο ακατανόητο κόσμο των πέντε αισθήσεων....
Μια παύση-Στάσις από όσα τρέχουν ακατάπαυστα γύρω μας κι εμείς πίσω από αυτά. 

Ἄγγελος πρωτοστάτης,
οὐρανόθεν ἐπέμφθη,
εἰπεῖν τῇ Θεοτόκω τὸ Χαῖρε·
καὶ σὺν τῇ ἀσωμάτῳ φωνῇ,
σωματούμενόν σε θεωρῶν, Κύριε,
ἐξίστατο καὶ ἵστατο,
κραυγάζων πρὸς Αὐτὴν τοιαῦτα·
Χαῖρε, δ' ἧς ἡ χαρὰ ἐκλάμψει,
χαῖρε, δι' ἧς ἡ ἀρὰ ἐκλείψει.
Χαῖρε, τοῦ πεσόντος Ἀδάμ ἡ ἀνάκλησις,
χαῖρε, τῶν δακρύων τῆς Εὔας ἡ λύτρωσις.
Χαῖρε, ὕψος δυσανάβατον ἀθρωπίνοις λογισμοῖς,
χαῖρε, βάθος δυσθεώρητον καὶ ἀγγέλων ὀφθαλμοῖς.
Χαῖρε, ὅτι ὑπάρχεις Βασιλέως καθέδρα,
χαῖρε, ὅτι βαστάζεις τὸν βαστάζοντα πάντα.
Χαῖρε, ἀστὴρ ἐμφαίνων τὸν ἥλιον,
χαῖρε, γαστὴρ ἐνθέου σαρκώσεως.
Χαῖρε, δι' ἧς νεουργεῖται ἡ κτίσις,
χαῖρε, δι' ἧς βρεφουργεῖται ὁ Κτίστης.
Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

33 σχόλια:

  1. "Η χρυσαυγή πάνω στον Άθωνα ψέλνει σήμερα τους χαιρετισμούς"
    "Σήμερα ακούει παινέδια γιομάτα φραστική ομορφάδα και λαμπρόθωρο ντύμα συνθεμένα στη δόξα" Από τον πιο όμορφο ποιητικό λόγο που έχω διαβάσει.
    Όλγα μου τι όμορφη ανάρτηση!!!
    Ένα συνταίριασμα της ιστορίας με την πίστη που μετουσιώνεται σε λόγο εγκωμιαστικό με πνευματική ευωδία, για Εκείνη που έγινε το μυστικό δοχείο της Χάριτος του Θεού.
    Ένα κείμενο εξαιρετικής ευαισθησίας που αγγίζει τις ψυχές μας και αναζητά πίσω απ’ τις έννοιες την αλήθεια, πίσω απ'τις λέξεις το θαύμα.
    Όλγα συγχαρητήρια!!! Που τα βρίσκεις αυτά τα κείμενα, μας λες;


    Ξέρεις, μόλις γύρισα απ' την εκκλησία και είχα κατά νου να γράψω κάτι για τους Χαιρετισμούς. Αναβάλλεται επ' αόριστον. Ύστερα από ένα τέτοιο κείμενο τι να γράψει κανείς. Θα φαίνεται έκθεση από προ νήπιο. Απαπα!
    Φιλιά..Καλό ξημέρωμα!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Αννίκα μου! Είναι ιδιαιτέρως γλαφυρός και ποιητικός ο Βαγγέλης Σκουβαράς. Να σου πω την αλήθεια, αυτή τη φορά δυσκολεύτηκα! Ήθελα ένα λογοτεχνικό κείμενο για τους Χαιρετισμούς και δεν έβρισκα. Ευτυχώς, θυμήθηκα να κοιτάξω στον Σκουβαρά και, παρ'όλο που δεν αναφέρεται στους συγκεκριμένους Χαιρετισμούς, μου ταίριαξε! Έλα κι εσύ τώρα!!! Να γράψεις! Κάθε κείμενο έχει τη χάρη του όταν βγάζει ψυχή! Έχεις άλλες τέσσερις βδομάδες μπροστά σου!!!
      Φιλιά!

      Διαγραφή
  2. Ορίστε, φιρίκι, αυτά κάνεις! Πάει ο δημιουργικός οίστρος της Αννίκας!

    Όντας εσύ κοντά στη φύση, ευτυχώς μπορείς καλύτερα, βαθύτερα να τα νιώσεις όλα αυτά. Να νιώσεις τον εσωτερικό συνεκτικό ιστό τους.

    Κι είναι αξιοθαύμαστο, μαγικό, το πώς καταφέρνει η θρησκεία, η πίστη των ανθρώπων, να συνταιριάζει την άνοιξη με την ανάταση της ψυχής, να αυξομειώνει το ρυθμό της ζωής δίνοντας και προτείνοντας το μέτρο, την ταπεινοσύνη, τη συμμετοχή στο θαύμα της ζωής. Νομίζω ότι εκεί είναι και το μεγαλείο: Καταφέρνει ο (μικρός ο) άνθρωπος να νιώσει ότι συμμετέχει στο μεγαλείο της δημιουργίας - κι είναι μια βαθιά υπαρξιακή παρηγοριά αυτό.

    Πολύ σ' ευχαριστούμε για το τόσο λειτουργικό άνθος της καμέλιας που άφησες στο τραπέζι μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα κύριε Λι!

      Δεν ξέρω κατά πόσον το καταφέρνουν όλες οι θρησκείες αυτό ή εάν ο Έλληνας τό'χει παράδοση να τα συνταιριάζει έτσι, στην ψυχή του αλλά και στα εθιμοτυπικά του. Δε θα ξεχάσω ένα Πάσχα που, μαθήτρια λυκείου νομίζω, το πέρασα στην Αθήνα κι από περιέργεια τη Μεγάλη Παρασκευή επισκέφτηκα την Ρωσική Εκκλησία, αλλά και την Καθολική! Ομολογώ ότι στη Ρωσική αγριεύτηκα μπαίνοντας σε μια σκοτεινή μεγάλη αίθουσα κι αντικρύζοντας ένα μαύρο φέρετρο! Ούτε λουλούδια κι ανθοστολισμοί, ούτε μυροφόρες λευκοντυμένες, ούτε λαμπάδες αναμμένες, ούτε τίποτα! Καμία σχέση με το πως αντιμετωπίζουμε εμείς τον Επιτάφιο! Καμία σχέση μ'όλο το τελετουργικό που κρατάμε εμείς που συνδέουμε την Άνοιξη με την Ανάσταση... (Στην Καθολική, πάλι, φρίκαρα, γιατί αντί να ακούσω τους μοναδικούς Ύμνους της ημέρας, κουβαλούσαν σ'όλη την περιφορά ένα κασετοφωνάκι με -χαζοχαρούμενα κατ'εμέ τότε- τραγούδια θρησκευτικού περιεχομένου στα νεοελληνικά!) Οπότε το θεωρώ ελληνικό ιδίωμα... που το συναντάμε φυσικά και στην αρχαιοελληνική θρησκευτική ζωή. Εξάλλου τόσα έθιμα έχουν κρατηθεί από τότε κι έχουν "εκχριστιανιστεί" τρόπον τινά. Δεν ξέρω, βέβαια, αν οι Κινέζοι π.χ. έχουν ένα τέτοιο συνταίριασμα στη θρησκεία τους, αλλά οι υπόλοιποι Χριστιανοί δε μου δίνουν τέτοια εντύπωση. Και ειδικά κάτι προτεστάντες που τά'χουν απλοποιήσει τόσο και έχουν αφαιρέσει κάθε έννοια "μυστηρίου" από την πίστη τους ώστε όλη η έννοια της θρησκευτικότητας να συρρικνώνεται σ'ένα κυριακάτικο κήρυγμα! Τουλάχιστον έτσι το αντιλαμβάνομαι εγώ!
      Ναι, νομίζω πως όλη η ουσία είναι αυτό, ότι καταφέρνει ο άνθρωπος να νιώσει πως συμμετέχει στο μεγαλείο της δημιουργίας, να γίνει κοινωνός σ'αυτό... Εξάλλου κι ο στόχος είναι να ξεφύγει από την μικρότητα της ύπαρξής του, να την υπερβεί την αδυναμία του και να πλησιάσει το Ανώτερο, τον Άυλο κι Αγαθό Νου, ή, όπως αλλιώς μπορούμε να το ονοματίσουμε...

      Κι εγώ ευχαριστώ που δεχτήκατε τις ευωδιές της ταπεινής καμέλιας...

      Υ.Γ. Σαφώς και η επαφή με τη φύση πολύτιμος αρωγός σε όλα τούτα!

      Διαγραφή
  3. Με τέτοια κείμενα, μέχρι κι εμένα θα πείσεις να πάω στην Εκκλησία, που δεν το έχω και πολύ με τη θρησκείες και τα συναφή!
    Παρόλα αυτά, μετράω πάρα πολλά χρόνια που σύχναζα στην Εκκλησία και, κάθεσαι; Είχα και δική μου καρέκλα ρεζερβέ!
    Πήγαινα κάθε Κυριακή, και σε όλες σχεδόν τις λειτουργίες από το 1994 έως το 2007 που απεβίωσε ο πεθερός μου.
    Ναι, διότι πήγαινα επειδή ο πεθερός μου ήταν δεξιός ψάλτης κι εγώ ήμουν η μόνη από την οικογένεια που είχα αυτοκίνητο, καλά κι οι γιοι του είχαν, αλλά ήμουν η μόνη που δεν είχε αντίρρηση στο να τον πηγαινοφέρνει στο Ναό.
    Στις αρχές απλά τον πήγαινα, έφευγα και όταν τελείωνε ξαναπήγαινα να τον παραλάβω.
    Αλλά κάποια στιγμή είπα "πού να τρέχω τώρα;" και κάθισα!
    Διότι ήταν ωραία και καθησυχαστικά.
    Και να σημειωθεί ότι κάθε χρόνο παρακολουθούσα μέχρι τέλους την Αναστάσιμη λειτουργία.
    Αφενός επειδή, όπως προείπα, ο πεθερός μου ήταν ψάλτης, αφετέρου διότι ήταν μια απίθανη δικαιολογία για να μην αβγοκόβω μαγειρίτσες, να μην τηγανίζω συκωτάκια και να μην στρώνω τραπέζια νυχτιάτικα!
    γυρνώντας εμείς από την Εκκλησία, βρίσκαμε δυο πιάτα φαγητό να μας περιμένουν, δυο κόκκινα αβγά και όλα τα υπόλοιπα ήταν πλυμένα και τακτοποιημένα!
    Ωραία χρόνια!
    Από τότε, λοιπόν, έχω να πάω, αλλά ειλικρινά διαβάζοντας αυτά που γράφεις και κυρίως το κείμενο της φωτογραφίας, ψήνομαι να ξαναπάω!
    Όχι βέβαια κάθε Κυριακή, γιατί τώρα στο Άργος δεν έχω πλέον καρέκλα ρεζερβέ, αλλά παίζει να πάω στις πιο χοτ λειτουργίες!
    Και τώρα λέω να φεύγω σιγά-σιγά, γιατί κοντεύω να κάνω ανάρτηση, αντί για σχόλιο!
    Καλό Σαββατοκύριακο Όλγα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Και καρέκλα ρεζερβέ;! Ουάου! Φαντάζομαι λόγω του πεθερού ψάλτη που μετέφερες στο πόστο του! Οπότε ήσουν πολύτιμη για την μικρή κοινωνία! :)
      Τόσα χρόνια πήγαινες ανελλιπώς, ε;! Κι έχεις να πάς από τότε;! Φταίει το "όβερντόουζ" μάλλον! Άρα, δε χρειάζεται να σε "πείσω", όπως λες... μιας κι έχεις νιώσει το "ωραία και καθησυχαστικά"... απλά να σου θυμίσω!! :) Δόξα τω Θεώ, στα της δικής μας θρησκείας δεν υπάρχουν "υποχρεωτικά" και "καταναγκαστικά", οπότε όποτε νιώθει κανείς πηγαίνει! Είναι κάποιες μέρες, όπως στις ακολουθίες των Χαιρετισμών, πού'χουν άλλη χάρη... Βέβαια, έχει να κάνει κι η εκκλησία, ο ψάλτης κι ο παπάς, κλπ, κλπ... Σε κάτι αρτοκλασίες σε μοναχικά ξωκλήσια στο βουνό δε, νομίζεις πως χάνεσαι σε μια ζωγραφιά!
      Χα! Όσο για την Αναστάσιμη λειτουργία... τί μου θύμισες!! Εγώ τα τελευταία χρόνια μένω, έγινε συνήθειο πια ίσως επειδή ευχαριστιέμαι ιδιαιτέρως το όλον νυχτερινό σκηνικό αλλά και γενικότερα μ'αρέσει να βιώνω τα της Μεγάλης Βδομάδος... Αλλά η πρώτη αφορμή υπήρξε η εξής! Κάτι τέτοιες γιορτιάρες μέρες εμφανίζεται στο χωριό το σόι. (αχ... πού θα βρω να κρυφτώ μ'αυτά που με βάζεις να γράφω!!!). Η χαρά μου εν αναμονή του είναι τόσο μεγάλη, όση η χαρά του κυρίου Λι εν αναμονή του Κάγκουρα! Μόνο που εγώ, σε αντίθεση με τον κύριο Λι, θα προσευχόμουν για το τηλεφώνημα ενός Σωτηράκη! (Μ'έχει σώσει αυτή η ανάρτηση λέμε!) Ο πιο μεγάλος μου ενθουσιασμός δε, ήταν κάτι τέτοια "αναστάσιμα" τραπεζώματα. (Να διευκρινίσω, επειδή δεν τα πάμε πολύ καλά με τα συκωτοεντόσθια, η μαγειρίτσα μας περιλαμβάνει απλά ψαχνό κρέας!) Εκείνοι δε βάφουν ούτε καν αυγά, οπότε και σπίτι τους να μας καλούσαν έπρεπε να τα ετοιμάσουμε όλα εμείς! Κι έτσι και γινόταν συνήθως. Σε δευτερόλεπτα μετά το "Χριστός Ανέστη" έπρεπε να βρεθούμε μαζεμένοι σπίτι. Εγώ, με κάτι τέτοια καταπιεστικά δεν τα πάω καλά, αλλά δεν ήθελα να στεναχωρήσω τη μητέρα τέτοια μέρα. Άσε που έπρεπε να πω "χρόνια πολλά" σε 500 γνωστούς και δεν είχα λόγο να τα λέω τρέχοντας. Μια φορά, λοιπόν, όταν είχαμε "κίντερ έκπληξη" παπά στην κάτω ενορία, στέλνουν έναν ιερέα από το Βόλο ο οποίος με καθήλωσε! Έβγαζε μια τόσο έντονη θεατρικότητα -με την καλή έννοια- σε όλη την τελετουργία που είχα μείνει έκθαμβη και παρακολουθούσα. Αν δεν ήταν το σόι, θά'χα μείνει μέχρι τέλους. Τέλος πάντων, απλά καθυστερήσαμε κανένα δεκάλεπτο. Και φτάνουμε στο "οικογενειακόν δείπνον" όπου είχαν προλάβει όλοι τους να τσουγκρίσουν τ'αυγά και να χλαπακιάσουν τη μαγειρίτσα πού'χαμε φτιάξει! "Πεινούσαν τα παιδιά και δε σας περιμέναμε..." έκανε η θεία μου. (Τα παιδιά σαραντάρηδες!) Ε, από κείνη τη χρονιά δεν έχω χάσει Αναστάσιμη λειτουργία!
      Ε... κι εσύ! Μια χαρά είναι η ανάρτηση-σχόλιο! Είδες; Για πότε φτάσαμε στην Ανάσταση, ενώ δεν πρόλαβε να μπει η Σαρακοστή καλά-καλά!!

      Καλό Σαββατοκύριακο!!!

      Υ.Γ. Για την ιστορία! Τον Μπάκουρα τελικά τον συναπάντησα σήμερα πολλάκις!! Ενώ έβαφα τις γλάστρες στην αυλή, νά'σου ο Σωτηράκης μπουρ-μπουρ κι ύστερα να μου κάνει σήμα "Κατηφορίζει αυτός που λέγαμε" και δώστου "καλημέρες" και δώστου "ωραίο χρώμα!"....

      Διαγραφή
    2. Διάβαζα την απάντησή σου και κάτι σκεφτόμουν σχετικά, αλλά έφτασα στο υστερόγραφο, είδα "Μπάκουρας" και τα ξέχασα όλα!
      Για πες, για πες...

      Διαγραφή
    3. Καλά, δεν το πιστεύω! Εγώ εξετέθην να σου γράψω όλα τα παραπάνω κι εσύ τα προσπέρασες για το Μπάκουρα;;; Μα, για το Μπάκουρα;;;!!! Τί για Χαιρετισμούς, τί για μαγειρίτσες που δεν είναι μαγειρίτσες, τί για Αναστάσιμες λειτουργίες, τί -πάνω από όλα!- για το υπέροχο κι αξιολάτρευτο σόι μου... κι όλα τούτα σβήσαν μπροστά στο Μπάκουρα;!
      Τί να σε πω;; Πάνω κάτω ο Μπάκουρας (εκτελούσε μεταφορές στις αγαπημένες σου ανηφόρες). Εγώ με το πινέλο στο χέρι και το παντελόνι της πιτζάμας -γιατί βαρέθηκα να βάλω μια φόρμα- το μαλλί μαζεμένο γιατί είχε αρχίσει ν'αποχτά ρουμπινί αποχρώσεις κι αθλητικά παπούτσια (ευτυχώς δε φορούσα και το τσόκαρο- είναι το καλύτερο όπλο για τις σκολοπένδρες και δεν το αποχωρίζομαι για καμιά παντόφλα!)... αλλά, παρ'όλα αυτά (απορώ!) φαίνεται πως για το Μπάκουρα ακτινοβολούσα γοητεία! Πάνω που λέω ότι θα απογοητευτεί ο άνθρωπος, σε κάθε συναπάντημα ανταλλάσσαμε και δυο κουβέντες!
      Δε φταίει κανένας άλλος, παρά ο κύριος Λι που τον μελέτησε χθες το βράδυ! Αντί να μελετήσει τον καπετάνιο με τα μαργαριτάρια!

      Διαγραφή
    4. Έχεις κι εσύ τα δίκια σου!
      Βέβαια, κάποιος, πριν από πολλά χρόνια, μου είχε πει να μην φοβάμαι να εκτίθεμαι, αλλά δεν θα σου το προτείνω, γιατί κι εγώ ακόμα το σκέφτομαι!
      Ναι είχα μέσον τον πεθερό, αλλά ήταν και κάτι γιαγιές που πολύ με συμπαθούσαν, δεν έμαθα ποτέ το λόγο, και αποφάσισαν να μου δώσουν την καρέκλα στην τρίτη σειρά, αριστερά, την εσωτερική, αυτή κάτω από την Αγία Παρασκευή, για να ακουμπάω και στον τοίχο.
      Βλέπεις είχαν καταλάβει ότι την πρώτη ώρα, τις Κυριακές, κοιμόμουν όρθια.
      Όλα αυτά όμως συνέβαιναν στην Εκκλησία του χωριού που ζούσε ο πεθερός μου. Τότε που κατοικούσα κι εγώ εκεί.
      Μετά που μετακόμισα στο Άργος έχασα τα προνόμια!
      Εν τω μεταξύ, εδώ είναι μεγάλες οι Εκκλησίες, με την πιο κοντινή σ' εμένα τον πολιούχο της πόλης Άγιο Πέτρο του Αργείου, που είναι και η ενορία μας και είναι κάτι σαν τη
      Μητρόπολη της πόλης και έχει πολύ κόσμο και τις αρχές του τόπου και δεν τα μπορώ αυτά.
      Σε εξωκλήσια έχω πάει κάτι φορές και ηταν παρα πολύ ωραία και κατανυκτικά, αλλά είναι μακριά και θέλει έξτρα χρόνο, που δεν έχω.
      Τώρα η φάση με τα σόγια, είναι πικρή ιστορία, αν κι εγώ στο σόι μου μέσα δεν έχω ιδιότροπους τύπους.
      Αλλά η Αναστάσιμη λειτουργία είναι πάααααρα πολύ ωραία!
      Και αξίζει τον κόπο να μένει κανείς.
      Είναι αισιόδοξη, χαρούμενη, ακούγονται ωραία κομμάτια ή δεν ξέρω πώς αλλιώς τα λένε, γιατί είπαμε, βασικά δεν έχω τον Θεό μου και δεν ξέρω όλες τις ορολογίες.
      Μπορεί να ξέρω απ' έξω κι ανακατωτά τους Αίνους, αλλά στις ορολογίες σκράπας!
      Και τώρα που εξαντλήσαμε τα των λειτουργιών, αναστάσεων και σογιών, για πες, νόστιμος ο Μπάκουρας;

      Διαγραφή
    5. Κοίτα, κοίτα, μου ανέλυσε τα πάντα μπας και δώσω περισσότερες πληροφορίες!!! Λοιπόν, για τα γούστα μου, απλά αδιάφορος! Ούτε χάλια θα τον έλεγα, ούτε νόστιμο. Ευγενικός, συμπαθής, αλλά... αντιπροσωπεύει μια κατηγορία -τουλάχιστον σαν πρώτη εντύπωση κι από όλο το σκηνικό- τοπικού προϊόντος που μ'έχει κουράσει ακόμη και ως συναναστροφή. Για να μπλέξω εγώ τώρα, που δεν έχω καμιά διάθεση, σε οποιαδήποτε ιστορία πρέπει να γίνει μεγάλη ανατροπή! :)
      Χμ... οι μεγάλες εκκλησίες με την κοσμοσυρροή και τους "επισήμους", είναι ξενέρωμα, συμφωνώ! Ακόμη κι εδώ, όταν έχει κόσμο... Πάντως για να ήταν ψάλτης ο πεθερός θά'τρεχες από τα άγρια ξημερώματα, οπότε απορώ πως μπορούσε να υπήρχε θέμα θέσεως, ώστε να σού'χουν κρατημένη!!! Μπράβο οι γιαγιάδες της Αργολίδος!... εδώ νωρίς το πρωί δεν υπάρχει ψυχή...

      Διαγραφή
    6. Εντάξει, καλύφτηκα με το θέμα του Μπάκουρα!
      Και τη στιγμή που είναι αδιάφορος, τον ξεχνάμε (μου αρέσει που το έχω πάρει πατριωτικά το ζήτημα 😂😂😂)!
      Καλέ αχάραγα πηγαίναμε!
      Κι όχι ότι τις Κυριακές γέμιζαν οι καρέκλες εντελώς, αλλά έπρεπε να είναι ρεζερβέ για τις μεγάλες γιορτές, που πήγαινε όλο το χωριό να εκκλησιαστεί!
      Άσε, σου λέω ήταν φοβερή η παρέα των γιαγιάδων! Μαφία κανονική!
      Ας είναι καλά όσες ζουν ακόμα. Γιατί τόσα χρόνια που λείπω υπήρξαν και απώλειες. Η Αγγελικώ, η Μαρία κι η Ανδρομάχη, συχωρέθηκαν.
      Καλημέρα Όλγα!

      Διαγραφή
    7. Ε, για αυτό απορώ ακόμη! Αχάραγα ακόμη και στις μεγαλύτερες γιορτές άδεια είναι η εκκλησία μας!!!! Φαντάζομαι για τις γιαγιάδες, όλα τα λεφτά!!! Μακάρι νά'ναι καλά...

      Διαγραφή
    8. Α όχι, στο χωριό πάνε.
      Βλέπεις δεν έχουν και πολλές ευκαιρίες για εξόδους!
      Μια χαρά στέκονται οι εναπομείνασες γιαγιές, από όσο μαθαίνω!

      Διαγραφή
    9. Κι εδώ πάνε, αλλά με χρονοκαθυστέρηση!!! :)

      Διαγραφή
  4. Και μετά και μετά! Έλα βρε Όλγα μου μισά μας τα λες!
    Λοιπόν να σου πω και γω κάτι! Όσο ευχαριστιέμαι τις αναρτήσεις σου, άλλο τόσο ευχαριστιέμαι και τα σχόλια. Γιατί εγώ δηλ. μόλις έξι γραμμούλες; Θέλω και γω ιστοριούλα. Η αλήθεια είναι ότι πάνε τέλεια με τον καφέ μου.Τις απολαμβάνω!
    Φιλιά!...Καλό βράδυ!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ααααα! Κι έχω καταεκτεθεί στη μικρή κοινωνία που ζω και θέλετε και παραπάνω λεπτομέρειες!!! Είπα να κάνω κι εγώ μια σοβαρή, σαρακοστιανή εγγραφή λαογραφικού περιεχομένου κι εσείς μου θέλετε πάλι κουτσομπολιά! Και δη σε περίοδο νηστείας και περισυλλογής! Μα κι εσύ Αννίκα μου; Άντε η Αρτίστα δικαιολογείται λιγουλάκι ως καλλιτέχνης άνθρωπος μαθημένη στις δημοσιότητες! Καλέ θα με πάρουνε χαμπάρι και θα γίνουμε όλοι πρώτο θέμα στο χωριό!! Συμπαθητικός πάντως είναι κι ευγενέστατος, δε μπορώ να πω! Αλλά, τώρα, εγώ κόλλησα με τον καπετάνιο! Και δε θέλω να χαλάσω και την κουμπαριά με την Αρτίστα! Να μου στέλνει και κανένα περγαμόντο Αργολίδας!

      Διαγραφή
    2. Όχι εντάξει! Ησύχασα η γυναίκα! Και δεν είναι θέμα κουτσομπολιού, ενδιαφέρον και κοινωνική κριτική το λέμε. Τώρα για τη σαρακοστιανή περιέργεια ένα δίκιο το 'χεις, όμως δεν το ξέρεις το χούι; Δεν θα το ξανακάνω, υπόσχομαι!
      υ/σ μη μου απαντήσεις.....θα ξημερώσουμε!
      Σε φιλώ!!

      Διαγραφή
    3. Α! Έτσι,ε; Μια παραπονιόμαστε, μια να μην απαντήσω για να μην ξημερώσουμε!!!! Ανικανοποίητοι όλοι μια ζωή!!! Καλό ξημέρωμα, Αννίκα μου!

      Διαγραφή
  5. Κάθε φορά που διαβάζω τις αναρτήσεις σου, γίνομαι πάλι παιδί και ξαναζώ την παιδική μου ηλικία. Με φορτίζουν τόσο πολύ με συγκίνηση και νοσταλγία και δεν έχω λόγια να περιγράψω.
    Έζησα τα παιδικά και εφηβικά μου χρόνια κάτω από του Μυζηθρά το Κάστρο. Άπειρες οι αναμνήσεις. Μαγεία! Απίστευτη μαγεία. Είναι γεμάτη η ψυχή μου από τη μαγεία εκείνου του τόπου, εκείνης της εποχής εκείνων των ημερών του Πάσχα πριν και μετά.
    Σ'ευχαριστώ απ' τα βάθη της καρδιάς μου για το στασίδι που μου κρατάς στην "εκκλησία" που λειτουργείς κάθε φορά για μας Όλγα μου.
    Υπέροχη κι αυτή η ανάρτησή σου!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κι εμένα μ'αρέσουν αυτά τα "ταξίδια", Μαράκι. Εδώ, στην επαρχία, μπορείς να ζήσεις τέτοιες στιγμές... όχι εύκολα πια, αλλά αν έχεις τον νου σου να μη σου ξεφύγουν! Κι από την άλλη, είναι κι αυτά τα κείμενα, όπως του Σκουβαρά... Οπότε γιατί να μένουν αδειανά τα διπλανά μου στασίδια; :) Γιατί να μην "ταξιδέψουν" κι άλλοι παρέα; Όσοι "πιστοί" προσέλθουν και συγκινούνται ακόμη από όλα αυτά!
      Σ'ευχαριστώ, Μαρία μου, για τη συντροφιά! Νά'σαι καλά, καλό βράδυ!

      Υ.Γ. Δε μας γράφεις καμιά ιστορία από τότε;; Από τα παιδικά χρόνια κάτω από του Μυζηθρά το Κάστρο;;; Νομίζω θά'ναι υπέροχη!

      Διαγραφή
  6. Καλως σε βρηκα στο ζεστο σπιτικο σου.Εξαιρετικη η αναρτηση σου!!!!Φευγω και αφηνω απειρες ευχες για ολα τα καλα 😍Καλη εβδομαδα να εχεις απο αυριο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλώς όρισες θείε Σκρουτζ!!! Σ'ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια! Κι εσύ νά'σαι καλά, όμορφο βράδυ εύχομαι!

      Διαγραφή
  7. Ωραία είναι, και άμα είναι και πολλά δεν σχολιάζω και πολλά
    Έκοψα και το πρώτο ποδαράκι και γελούσαν τα μικρά μου σποράκια :)
    Σε φιλώ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Θα κάνουν γούστο τα σποράκια με την κυρά-Σαρακοστή και την ατρόμητη ξανθιά θεά σε ρόλο δασκάλας να της κόβει τα ποδαράκια! Φιλιά, Μάνια μου!

      Διαγραφή
  8. Τι ωραία όλα αυτά τα λαογραφικά θέματα που ανεβάζεις! Και η γλώσσα υπέροχη. Σαρακοστή βέβαια και ετοιμαζόμαστε για το Πάσχα. Η αλήθεια είναι ότι εδώ στην Αθήνα δεν πολυπάω στην εκκλησία.Τόση κίνηση τόσο κόσμο δεν τον μπορώ. Σκέψου ότι δυο τρεις φορές που πήγα στης ενορίας μας την εκκλησία που είναι μεγάλη, έξω στα σκαλοπάτια έφτασα . Δεν αισθάνεσαι την κατάνυξη όσο και αν τα μεγάφωνα μεταφέρουν και έξω τη λειτουργία.
    Στην επαρχία όμως όσες φορές βρέθηκα το ευχαριστήθηκα είναι η αλήθεια.
    Πάσχα και άνοιξη τι όμορφος συνδυασμός!
    Σ'ευχαριστούμε Όλγα μου
    ΥΓ Ο Μπάκουρας συμπαθητικός έτσι; Κάτι πρέπει να μου πει αυτό ναι; Και είναι ώρα να βρεις τον καπετάνιο σου γιατί από όσο κατάλαβα εκτέθηκες τώρα....χιχιχι
    Φιλάκια πολλά Όλγα μου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ναι, η πολυκοσμία δε μ'αρέσει κι εμένα καθόλου στην εκκλησία! Όταν πάνε πολλοί συνήθως δεν πηγαίνω εγώ -ή βγαίνω και την αράζω στο περίπτερο!!! Αν και, μεταξύ μας, η χειρότερή μου είναι όταν πλακώνουν τίποτα πούλμαν με τουρίστες και μπουκάρουν ξάφνικά όλοι μαζί να "δουν τί γίνεται" και θέλουν να πάρουν και φωτογραφίες! Εκεί, τρελαίνομαι! (χμμμ... θα μπορούσα να κάνω ολόκληρη ανάρτηση με το πόσο ανυπόφοροι μπορεί να γίνουν οι τουρίστες στο χωριό!!! Αλλά... ο κόσμος τους θέλει!)
      Πάσχα κι άνοιξη είναι μαγεία... Και φέτος που πέφτει αργά και θά'ναι όλα ανθισμένα...
      Μωρέ συμπαθητικός ο καημένος -αν και κανείς δεν ξέρεις τί κρύβει κάτω απ'τη μάσκα!- αλλά, είπαμε: Τον καπετάνιο θέλουμε! Να σου πω την αλήθεια, Άννα μου, την ηρεμία μου μόνο θέλω, γιατί έχω περάσει πολλά!!! Ούτε Μπάκουρες, ούτε πεθερές, ούτε Κατσιλιέρια κι έτερα χωρία, ούτε άλλες απαιτήσεις κι άλλα προβλήματα κι άλλα κόμπλεξ που θα πρέπει να αντιμετωπίσω ούτε άλλα πολιτισμικά σοκ... κλπ, κλπ. Πόσο μάλλον μετά από προξενιά τέτοιου είδους!!!
      Φιλιά, καλό βράδυ!

      Διαγραφή
  9. Τα ήθη και τα εθιμα της ορθοδοξίας Ολγα μου είμαι απο τα ωραιότερα .. και προπαντός οι χαιρετισμοί στην Παναγία μας..και πολύ ωραια η αναρτηση σου.. Ο Νίκος Ψιλάκης είναι ενας εξαιρετικός δημοσιοργάφος που έχει γραψει πολλα κειμενα γυρω απο την παραδοση της Κρητης και την ζωή των παλαιων κατοικων της..ετσι για να μαθενουν οι νέοι και να θυμούνται οι παλιοί..
    Και για μένα Ολγα μου το να ειμαι σε ενα μικρο εξωκλήσι είναι η καλητερη μου..στο εξοχικο μας ο δικος μου εχει κρισει ενα μικρο που χωραει ισα 5-6 ατομα..οι υπολοιποι επ εξω.. εκει ειναι το υσηχαστήριο μας και η επαφη μας με τον Υψιστο!!!!
    Καλα όλα τα λεφτά ειναι οι διάλογοι εσενα και της Αρτίστας..κορυφαίοι!!!!
    Να περνας καλα με οτι κανεις και οπως νιωθεις εσυ ομορφα..!! καλη εβδομαδα φιλακιαααα!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Σμαραγδάκι!
      Είναι όντως πανέμορφα τα της Ορθοδοξίας μας! Ο Ψιλάκης έχει κάνει εκπληκτική δουλειά. Έχω κάποια βιβλία του και το ένα είναι καλύτερο από το άλλο. Έχω μια αδυναμία στη λαογραφία, όπως βλέπεις. Και στην Κρήτη, βεβαίως-βεβαίως! Κρητικοπούλα κατά το ήμισυ γαρ! Αχ τί όμορφα αυτά τα λιλιπούτεια ξωκλήσια..
      Σ'ευχαριστώ Σμαραγδάκι! Κι εσύ να περνάς καλά, καλό ξημέρωμα εύχομαι..
      Υ.Γ. Πού να γίνουμε και κουμπάρες με την Αρτίστα! Εκεί να δεις! Και να θυμώνω με τον καπετάνιο και να τα ακούει εκείνη!!

      Διαγραφή
    2. @Όλγα
      Όλα μια χαρά θα είναι!
      Τίποτα δεν θα ακούω!
      Διότι δεν θα θυμώνεις με το καπετάνιο!
      Για να το πω πιο σωστά, δεν θα προλαβαίνεις να του θυμώνεις.
      Διότι θα έρχεται για λίγο διάστημα και θα είστε όλο μέσα στα μέλια, οπότε δεν θα υπάρχει χρόνος για τσακωμούς, θυμούς και πείσματα!

      ΥΓ. Αυτό που σε ένα ποστ για τους Χαιρετισμούς, κάνω πλάνα για σχέσεις, δεν ξέρω πώς να το χαρακτηρίσω. Κάτι παθαίνω και δεν ξέρω τι!
      Άσε που πετάγομαι σαν τον μαϊντανό και σε άλλα σχόλια.
      Τι να πω...
      Δεν με αναγνωρίζω!

      Διαγραφή
    3. @ βωβή Αρτίστα :) :)
      Μπορεί να είναι κελεπούρι ο καπετάνιος και να τσακώνομαι μαζί του επειδή όλο θα λείπει σε ταξίδια! Ή, όταν βγει στην σύνταξη, και τον έχω μες στα πόδια μου διαρκώς, να μου σπάει τα νεύρα! Άσε τη γκρίνια του τότε που θά'ναι αλλιώς μαθημένος μια ζωή στις θάλασσες! Κι αν βρει καμιά πλανεύτρα σε κανένα εξωτικό λιμάνι; Να ξέρεις, η κουμπάρα πάντα την πληρώνει σ'αυτές τις περιπτώσεις!!!!
      @ Υ.Γ. βωβής Αρτίστας :) :)
      Είδες; Κι όχι μόνο κάνεις πλάνα για σχέσεις, αλλά παρασύρεις και εμένα, μέρες Σαρακοστής! :) Βρήκες "σπιτικό" για να τα κάνεις αυτά, που από τα θανατικά πάει στα προξενιά, κι από τα προσωπικά παραλληρήματα σε θεολογικές αναζητήσεις κι αρχαιοελληνικές ερμηνείες!!! Μην το ψάχνεις! Στο σωστό δρόμο είσαι! Κι ο μαϊντανός συμπαθέστατος! Ταιριάζει παντού! Το πληκτικό θά'ταν νά'σουν γλάστρα.. Όχι, δε θα σκεφτόμουν να κάνω κουμπάρα μια γλάστρα. Αλλά, έναν μαϊντανό... ε, έχει άλλη χάρη! Πάντως μόνο του βωβού δεν είσαι, τώρα που το σκέφτομαι!!!!

      Καλό βράδυ!

      Διαγραφή
    4. @Όλγα
      Η σύνταξη είναι μια πικρή ιστορία!
      Θα σου σταθώ, γιατί θυμάμαι όταν πρωτοβγήκε στη σύνταξη ο Ήρωας, τι περνάγαμε στο σπίτι, μέχρι να προσαρμοστεί!
      Μέσα στη γκρίνια ήταν το πουλάκι μου.
      Με τον καιρό, βέβαια, συνήθισε και ηρέμησε, αλλά εντάξει, θα σου σταθώ!

      @Όλγα για το ΥΓ.
      Αχ, μη με βλέπεις έτσι, είμαι κακή συναναστροφή κατά βάθος!
      Ναι, έχεις κι εσύ τις ευθύνες σου με το "σπιτικό" σου, είμαι κι εγώ τρεις λαλούν και δυο χορεύουν, ε δεν θέλει και πολύ να γίνει το έλα να δεις!
      Ω! Μιλ μερσί δια τα καλά λόγια!
      Καλέ δεν είμαι βωβή, του βωβού είμαι!

      Καλημέρα Όλγα!

      Διαγραφή
    5. @ όχι βωβή Αρτίστα του βωβού: Μα φυσικά σε βλέπω σαν κακή συναναστροφή, τί νόμισες; Για αυτό, εξάλλου, και σε συναναστρέφομαι! :)

      Διαγραφή