Με πόνο κι αγάπη για τον σύγχρονο άνθρωπο (Άγιος Παΐσιος)

"Μου είπαν μερικοί ότι σκανδαλίζονται, γιατί βλέπουν πολλά στραβά στην Εκκλησία, κι εγώ τους είπα:

Αν ρωτήσεις μία μύγα: " Έχει λουλούδια εδώ στην περιοχή;" θα πει: "Δεν ξέρω' εκεί κάτω στον λάκκο έχει κονσερβοκούτια, κοπριές, ακαθαρσίες", και θα σου αραδιάσει όλες τις βρωμιές στις οποίες πήγε. Αν όμως ρωτήσεις μία μέλισσα: "Είδες καμιά ακαθαρσία εδώ στην περιοχή;", θα σου πει: "Ακαθαρσία, όχι, δεν είδα πουθενά' εδώ ο τόπος είναι γεμάτος από ευωδιαστά λουλούδια" και θα σου αναφέρει ένα σωρό λουλούδια του κήπου, του αγρού, κλπ. Βλέπεις, η μύγα ξέρει μόνον πού υπάρχουν σκουπίδια, ενώ η μέλισσα ξέρει πως εκεί πέρα είναι ένας κρίνος, πιο εκεί ένα ζουμπούλι...

Όπως έχω καταλάβει, άλλοι άνθρωποι μοιάζουν με τη μέλισσα και άλλοι με την μύγα. Αυτοί που μοιάζουν με τη μύγα ψάχνουν σε κάθε περίπτωση να βρουν τί κακό υπάρχει και σχολούνται με αυτό' δε βλέπουν πουθενά κανένα καλό. Αυτοί που μοιάζουν με τη μέλισσα βρίσκουν παντού ό,τι καλό υπάρχει. [...]"

"- Γέροντα, πώς γίνεται το ίδιο πράγμα να το βλέπουν διαφορετικά δύο άνθρωποι; 

- Όλα τα μάτια βλέπουν το ίδιο καθαρά; Για να δει κανείς καθαρά, πρέπει να έχει τα μάτια της ψυχής του υγιέστατα, γιατί τότε έχει την εσωτερική καθαρότητα.

- Γιατί, Γέροντα, μερικές φορές, το ίδιο περιστατικό ένας το θεωρεί ευλογία και άλλος δυστυχία; 

- Καθένας το ερμηνεύει ανάλογα με τον λογισμό του. Το κάθε πράγμα μπορείς να το δεις απ'την καλή του πλευρά ή από την κακή του πλευρά. Είχα ακούσει το εξής περιστατικό: Σε ένα μοναστήρι που βρισκόταν σε κατοικημένη περιοχή είχαν τυπικό να κάνουν εσπερινό και όρθρο τα μεσάνυχτα και πήγαιναν και κοσμικοί γιατί το μοναστήρι ήταν περιτριγυρισμένο από σπίτια που σιγά-σιγά είχαν κτιστεί εκεί κοντά. Μια φορά ένας αρχάριος νέος μοναχός ξέχασε το κελλί του ανοιχτό και μπήκε μέσα μια γυναίκα. Όταν το έμαθε, στεναχώρια, κακό! Ω, μολύνθηκε το κελλί! Τρομερό, χάθηκε ο κόσμος! Παίρνει οινόπνευμα, ρίχνει στο πάτωμα και βάζει φωτιά, για να το απολυμάνει! Παραλίγο να κάψει το μοναστήρι. Το πάτωμα του κελιού του το έκαψε, τον λογισμό του όμως δεν τον έκαψε. Εκείνον έπρεπε να κάψει, γιατί το κακό στον λογισμό του βρισκόταν. Αν έφερνε καλό λογισμό και έλεγε ότι η γυναίκα μπήκε στο κελλί από ευλάβεια, για να ωφεληθεί, για να πάρει χάρη και να αγωνισθεί κι αυτή στο σπίτι της, θα αλλοιωνόταν πραγματικά και θα δόξαζε το Θεό.

Από την ποιότητα των λογισμών ενός ανθρώπου φαίνεται η πνευματική του κατάσταση. Οι άνθρωποι κρίνουν τα πράγματα ανάλογα με το περιεχόμενο που έχουν μέσα τους. Αν δεν έχουν πνευματικό περιεχόμενο, βγάζουν λάθος συμπεράσματα και αδικούν τον άλλον. Αν λ.χ. δει κάποιον αργά το βράδυ έξω ένας που κάνει ελεημοσύνες την νύχτα, για να μην τον βλέπουν, ποτέ δε θα βάλει κακό λογισμό. Αν τον δει όμως κάποιος που ξενυχτάει στην αμαρτία, θα πει: "το τέρας, ποιός ξέρει πού ξενυχτούσε;" γιατί τέτοιες εμπειρίες έχει. [...]"

(Αγίου Παϊσίου του Αγιορείτου, Λόγοι Γ'-"Πνευματικός Αγώνας" , εκδόσεις: Ιερόν Ησυχαστήριον "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος")

"[...] Η πραγματική προσευχή ξεκινάει από έναν πόνο' δεν είναι ευχαρίστηση "νιρβάνα". Τί πόνος είναι; Βασανίζεται με την καλή έννοια ο άνθρωπος. Πονάει, βογγάει, υποφέρει, όταν κάνει προσευχή για οτιδήποτε. Ξέρετε τί θα πει υποφέρει; Ναι, υποφέρει γιατί συμμετέχει στον γενικό πόνο του κόσμου ή στον πόνο ενός συγκεκριμένου προσώπου. Αυτήν τη συμμετοχή, αυτό τον πόνο, τον ανταμείβει ο Θεός με την θεία αγαλλίαση. Δεν ζητάει βέβαια ο άνθρωπος την θεία αγαλλίαση, αλλά η θεία αγαλλίαση έρχεται ως συνέπεια, επειδή συμμετέχει στον πόνο του άλλου. [...]"

"- Γέροντα, πώς καταλαβαίνει κανείς ότι βοηθήθηκε με την προσευχή του ο άλλος;

- Το πληροφορείται από την θεία παρηγοριά που νιώθει μέσα του μετά από την πονεμένη του καρδιακή προσευχή που έκανε. Πρέπει όμως πρώτο τον πόνο του άλλου να τον κάνεις δικό σου πόνο και ύστερα να κάνεις και καρδιακή προσευχή. Κ αγάπη είναι ιδιότητα θεϊκή και πληροφορεί τον άλλον. Και στα νοσοκομεία, όταν οι γιατροί και οι νοσοκόμες πονούν πραγματικά για τους αρρώστους, αυτό είναι το δραστικότερο φάρμακο από όλα τα φάρμακα που τους δίνουν. Νιώθουν οι άρρωστοι ότι ενδιαφέρονται γι'αυτούς, και αισθάνονται σιγουριά, ασφάλεια, παρηγοριά. Ούτε πολλές κουβέντες χρειάζεται να πεις στον άλλον που υποφέρει, ούτε να του κάνεις διδασκαλία. Καταλαβαίνει ότι τον πονάς και έτσι βοηθιέται. Ο πόνος είναι το παν. Αν πονέσουμε τους άλλους, ξεχνάμε τον εαυτό μας, τα προβλήματά μας."

 (Αγίου Παϊσίου του Αγιορείτου, Λόγοι Β'-"Πνευματική Αφύπνιση" , εκδόσεις: Ιερόν Ησυχαστήριον "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος")

 "Ο πολιτισμός καλός είναι, αλλά, για να ωφελήσει, πρέπει να "πολιτισθεί" κι η ψυχή. Αλλιώς είναι καταστροφή. Ο Άγιος Κοσμάς είπε: "Από τους γραμματισμένους θα έρθει το κακό". Παρ'όλο που η επιστήμη έχει προχωρήσει τόσο πολύ και έκανε πρόοδο μεγάλη, εντούτοις με ό,τι κάνουν για να βοηθήσουν τον κόσμο, χωρίς να το καταλαβαίνουν καταστρέφουν τον κόσμο.  [...] Η ρόδα αν ξεφύγει από τον άξονα, γυρίζει συνέχεια χωρίς σκοπό. Έτσι κι οι άνθρωποι, άμα ξεφύγουν από την αρμονία του Θεού βασανίζονται! Παλιά υπέφεραν οι άνθρωποι από τον πόλεμο' σήμερα υποφέρουν από τον πολιτισμό. Τότε έφευγαν από τις πόλεις στα χωριά εξαιτίας του πολέμου και με ένα χωραφάκι περνούσαν. Τώρα θα φεύγουν από τις πόλεις εξαιτίας του πολιτισμού, γιατί δε θα μπορούν να ζήσουν μέσα σε αυτές. Τότε ο πόλεμος έφερνε θάνατο. Τώρα ο πολιτισμός φέρνει αρρώστια. [...]"

"- Γέροντα, σκέφτονται να αρχίσουν να καίνε τους νεκρούς για λόγους υγιεινής και για εξοικονόμηση χώρου.

- Για λόγους υγιεινής; Ακούς κουβέντα! Δεν ντρέπονται που το λένε; Όλη την ατμόσφαιρα την έχουν μολύνει, τα οστά τους πείραξαν; [...] Στην Ευρώπη καίνε τους νεκρούς, όχι γιατί δεν υπάρχει χώρος να τους θάψουν, αλλά γιατί το θεωρούν πρόοδο.... Βάζουν τη σκόνη σε ένα τόσο δα κουτάκι για περισσότερη ευκολία και αυτό το θεωρούν πρόοδο. Τους καίνε τους νεκρούς γιατί θέλουν οι μηδενιστές να τα διαλύσουν όλα, ακόμη και τον άνθρωπο. Να μη μείνει τίποτε που να θυμίζει στους ανθρώπους τους γονείς, τους παπούδες, την ζωή των προγόνων τους. Να ξεκόψουν τους ανθρώπους από την παράδοσή τους. Να τους κάνουν να ξεχάσουν την άλλη ζωή και να τους δέσουν σ'αυτή. [...]

Έλειψε τελείως ο σεβασμός. Και βλέπεις τώρα τί γίνεται! Πετάνε και τους γονείς στα γηροκομεία. Παλιά και τα βόδια ακόμη τα γηροκομούσαν, δεν τα έσφαζαν, γιατί έλεγαν: "Φάγαμε ψωμί από αυτά."

Και τί σεβασμό είχαν στους νεκρούς! Θυμάμαι με τί κίνδυνο πηγαίναμε να τους θάψουμε στον πόλεμο! Καλά, ο παπάς ήταν υποχρεωμένος να πάει, αλλά κι αυτοί που τους μετέφεραν μέσα στα χιόνια, μέσα στην παγωνιά, κι από πάνω να πέφτουν ριπές συνέχεια! [...]

Πώς να έχει την ευλογία από το Θεό ο κόσμος σήμερα; Α, χαμένα πράγματα! Πάνε σιγά-σιγά τον άνθρωπο να τον εξευτελίσουν. Αχ, για αυτό θα βρεθεί πολύς τόπος τώρα!... Θα βρεθεί πάρα πολύς τόπος..."

"- Γέροντα, τώρα υπάρχει τέτοια τηλεοπτική επικοινωνία, ώστε το ίδιο λεπτό μπορεί να δει κανείς γεγονότα που συμβαίνουν στην άλλη άκρη της γης.

- Μόνον τον εαυτό τους δεν βλέπουν οι άνθρωποι' όλον τον κόσμο τον βλέπουν. Τώρα καταστρέφεται ο κόσμος από το μυαλό του. Δεν είναι ότι τους καταστρέφει ο Θεός. [...]

Έχει πάθει μεγάλη ζημιά ο κόσμος από την τηλεόραση' ιδίως τα παιδάκια καταστρέφονται. [...] Και βλέπεις, δεν παίρνουν μια στροφή παραπάνω, αλλά αυτό που έχουν ακούσει, αυτό που έχουν δει, αυτό επαναλαμβάνουν. Έτσι θέλουν οι άλλοι να αποβλακώνουν τον κόσμο με την τηλεόραση. Δηλαδή, αυτά που ακούν οι άνθρωποι, αυτά να πιστεύουν, αυτά να κάνουν."

"Όλο το κακό ξεκινάει από το μυαλό, όταν γυρίζει μόνο γύρω από την επιστήμη και είναι τελείως απομακρυσμένο από το Θεό. Για αυτό και δε βρίσκουν αυτοί οι άνθρωποι την εσωτερική τους ειρήνη και την ισορροπία τους. Ενώ όταν ο νους γυρίζει γύρω από το Θεό, χρησιμοποιούν οι άνθρωποι και την επιστήμη για την εσωτερική τους καλλιέργεια και για το καλό του κόσμου, γιατί τότε είναι αγιασμένο το μυαλό. [...]

Η επιστήμη πολύ βοηθάει, αλλά και πολύ θολώνει. Γνώρισα ψυχές με μεγαλύτερη διαύγεια, ενώ έχουν μάθει λιγότερα. Όσοι έχουν θολώσει το μυαλό τους από την επιστήμη, εάν με τη Χάρη του Θεού ξεθολώσουν, τότε φυσικά θα έχουν περισσότερα εργαλεία για δουλειά. [...] Όσοι δίνουν τα πρωτεία στην εσωτερική τους μόρφωση, την μόρφωση της ψυχής, και χρησιμοποιούν και την εξωτερική μόρφωση για την εσωτερική, αυτοί γρήγορα μεταμορφώνονται πνευματικά. [...]

Όταν μπαίνει ο εγωισμός και μιλώ, για να με θαυμάσουν, γιατί εγώ σκέφτηκα καλύτερα, τότε λειτουργούν οι πνευματικοί νόμοι, για να συνέλθω. [...]"

"Στην πνευματική ζωή θέλει προσοχή. Όταν οι πνευματικοί άνθρωποι κινούνται από κενοδοξία, μένουν με ένα κενό στην ψυχή τους. Δεν υπάρχει το πλήρωμα, το φτερούγισμα της καρδιάς και, όσο μεγαλώνουν την κενοδοξία τους, μεγαλώνει και το κενό μέσα τους και περισσότερο υποφέρουν. Όπου άγχος και απελπισία, εκεί ταγκαλιστική πνευματική ζωή. Για τίποτε να μην έχετε άγχος. Το άγχος είναι του διαβόλου. Όταν βλέπετε άγχος, να ξέρετε ότι εκεί έχει βάλει την ουρά του το ταγκαλάκι. Ο διάβολος δεν πηγαίνει κόντρα. Αν υπάρχει μία τάση, σπρώχνει και αυτός για να ταλαιπωρήσει και να πλανήσει τον άνθρωπο. Τον ευαίσθητο, λ.χ., τον κάνει υπερευαίσθητο. [...]"

(Αγίου Παϊσίου του Αγιορείτου, Λόγοι Α'-"Με πόνο και αγάπη για το σύγχρονο άνθρωπο" , εκδόσεις: Ιερόν Ησυχαστήριον "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος")

Μέρα μνήμης του Αγίου Παϊσίου σήμερα... Λίγες πολύτιμες κουβέντες του, σκόρπιες, που μας άφησε κληρονομιά... Με την ευχή να μας φωτίσει...