Η Αγία Ειρήνη η Χρυσοβαλάντου καταγόταν από την Καισάρεια της Καππαδοκίας κι από γονείς πλούσιους και ευσεβείς. Κι ενώ ξεκίνησε για την Κωνσταντινούπολη ως υποψήφια νύφη για τον υιό του αυτοκράτορα Θεοφίλου και της Θεοδώρας, Μιχαήλ Γ', κατέληξε, με τις ευχές του προφητικού Οσίου Ιωαννικίου, μοναχή και τελικά ηγουμένη στην Ιερά Μονή Χρυσοβαλάντου, αφού μοίρασε όλα τα πλούτη της στους φτωχούς...
Συνήθως εικονίζεται να βαστάει τρία μήλα, ενώ στέκεται δίπλα σε μια λυγισμένη κορφή κυπαρισσιού. Στο βίο της καταγράφεται πως, καθώς ολονυχτίς έβγαινε και προσευχόταν με τόση θέρμη, υψωνόταν κι έμενε μετέωρη και τότε τα δυο κυπαρίσσια στο προαύλιο της Μονής γέρναν προς το μέρος της σαν να την προσκυνούσαν... Όσο για τούτα τα τρία θαυματουργά μήλα, εις ανάμνηση των οποίων μέχρι και σήμερα ευλογούνται, τεμαχίζονται και διανέμονται στους πιστούς μήλα ως ευλογία, η παράδοση είναι η εξής:
Ἡ Ἁγία διανύουσα τόν μοναχικόν αὐτῆς δίαυλον ἐπί τῆς γῆς, ἕνεκα τῶν πνευματικῶν της ἀγώνων εὗρε μεγίστην πρός Θεόν παρρησίαν καί ἀξιώθηκε νά λάβη ἀπό τόν Θεόν ὡς ἀρραβῶνα τῆς μελλούσης ζωῆς, τήν ὁποίαν θά ἀπελάμβανε εἰς τούς οὐρανούς μετά θάνατον, τρία Παραδείσια μῆλα μέσα σ’ ἕνα χρυσοΰφαντον μανδήλιον.Τά μῆλα αὐτά τά ἔφερεν εἰς αὐτήν κάποιος ναύτης ὁ ὁποῖος καί ἐδιηγήθη εἰς τήν Ὁσίαν ὅτι ἦτο ναύτης ἀπό τήν νῆσον Πάτμον καί ἐμβῆκε εἰς πλοῖον τό ὁποῖον ταξίδευε ἀπό τήν Πάτμον εἰς τήν Κωνσταντινούπολιν, εἰς τήν ὁποίαν ἤρχετο καί ἐκεῖνος διά κάποιαν ὑπηρεσίαν του. Καθώς δέ ἀπέπλευσε τό πλοῖον –εἶπε πρός τήν Ὁσίαν ὁ ναύτης– καί ἐπερνούσαμε ἀπό τό ἀκατοίκητον μέρος τῆς νήσου εἶδον ὡραῖον καί θεοειδῆ γέροντα, ὁ ὁποῖος μᾶς διέταξε νά τόν περιμένουμε. Ἐπειδή ὄμως ὁ τόπος ἦτο κρημνώδης καί ὁ ἄνεμος καλός δέν ἐσταματήσαμε· τότε ἐκεῖνος ἐφώναξε δυνατώτερα προστάζοντας τό πλοῖον νά σταματήση. Καί ἀμέσως –ὦ τοῦ θαύματος– ἐστάθη τό πλοῖον ἕως ὅτου ἦλθε πρός ἡμᾶς ὁ γηραιός ἐκεῖνος περιπατῶν ἐπάνω στά κύματα.Ἐμείναμε τότε ὄλοι ἄφωνοι καί ἔμφοβοι πρό τοῦ ἐξαισίου τούτου θαύματος καί ἐπιστεύσαμε ὅτι πρόκειται περί ἁγίου ἀνδρός. Ὅταν δέ ἐπλησίασε τό πλοῖον ὁ θεοειδής ἐκεῖνος γέροντας ἔδωσε εἰς ἐμέ τά μῆλα αὐτά μέ τήν ἐντολήν νά φέρω αὐτά εἰς τήν ἁγιωσύνη σου καί μοῦ εἶπε: «Χάρισε αὐτά εἰς τήν Ἡγουμένην τοῦ Χρυσοβαλάντου Εἰρήνην καί εἰπέ εἰς αὐτήν: Φάγε ἀπό αὐτά πού ἐπεθύμησεν ἡ καλή σου ψυχή· ὅτι τώρα ὁ δοῦλος τοῦ Θεοῦ Ἰωάννης ἔρχομαι ἀπό τόν Παράδεισον φέρων αὐτά διά λόγου σου».Αὐτά ἀφοῦ μᾶς εἶπε καί μᾶς ηὐχήθη ἀμέσως τό πλοῖον ξεκίνησε, ἐκεῖνος δέ ἔγινεν ἄφαντος. Ἡ Ὁσία Εἰρήνη ἀκούσασα ταῦτα ἀπό τήν χαράν της ἐδάκρυσε καί πολλάς εὐχαριστίας ἀπέδωσε πρός τόν ἠγαπημένον μαθητήν τοῦ Χριστοῦ καί Ἀπόστολον Ἰωάννην τόν Θεολόγον.Ὁ μέν λοιπόν ναύτης λαβών ἀπό τήν Ἁγίαν εὐλογίαν ἀνεχώρησε, ἐκείνη δέ ἐνήστευσε μίαν ἑβδομάδα εὐχαριστοῦσα τόν Κύριον εἰς τήν δωρεάν αὐτήν ὅπου τῆς ἔστειλε διά μέσου τοῦ δούλου του Ἰωάννου.Ἔπειτα εἰς δόξαν αὐτοῦ ἄρχισε νά τρώγη ἀπό τό ἕνα μῆλον καθ’ ἡμέραν ὁλίγον χωρίς νά γευθῆ ἄρτον ἤ λάχανα ἤ ἄλλο τι βρώσιμον οὔτε κἄν ὕδωρ ἔπινε καί ἐπέρασε νῆστις μέ τήν δύναμη τοῦ μήλου αὐτοῦ σαράντα ὁλοκλήρους ἡμέρας καί τόση εὐωδία ἔβγαινε ἀπό τό στόμα της πού γέμιζε τάς ὀσφρήσεις τῶν ἀδελφῶν καί ὅλο τό Μοναστήριον εὐωδίαζε τόσον πού ἦταν σάν νά ἐκατασκεύαζαν καθ’ ἡμέραν μύρα πολύτιμα καί ἀρώματα.Τό δεύτερο μῆλο ἐτεμάχισε καί ἐμοίρασε εἰς τάς μοναχάς εὐλογίας ἕνεκεν καί τό τρίτον ἐφύλαξε ὠς φυλακτήριον ἔνθεον δι’ ἑαυτήν καί τό διετήρησε μέχρι τέλους τῆς ζωῆς της.Προγνωρίσασα δέ τόν θάνατόν της, τάς τελευταίας ἡμέρας τῆς ζωῆς της εἶχεν ὡς τροφήν τόν παραδείσιον τοῦτον καρπόν. (πηγή: Ιεράς Κοινοβιακής Μονής Αγίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου)
 |
| (πηγή φωτογραφίας: Δόγμα) |
Τα μήλα τούτα μοιράζονται ως ευλογία σε προβλήματα υγείας, ιδιαιτέρως όμως σε προβλήματα ατεκνίας ή σε δύσκολες εγκυμοσύνες -και μάλιστα με την προϋπόθεση πριν φαγωθούν να προηγηθεί μια τριήμερος νηστεία- για αυτό και η Αγία Ειρήνη η Χρυσοβαλάντου θεωρείται η κατεξοχήν προστάτιδα της εγκυμοσύνης και του τοκετού. Πλήθος παιδιών έχουν το όνομά της, καθώς ζευγάρια που δυσκολεύονταν να αποχτήσουν τέκνα τα είχαν τάξει στην αγία.
Στους περισσότερους ναούς της, που είναι διάσπαρτοι σε όλη την Ελλάδα, η μνήμη της εορτάζεται πανηγυρικά με λιτανείες, αρτοκλασίες, ευλογημένα μήλα, αλλά και πλούσια κεράσματα ή ακόμη και συμπόσια κοινά.
 |
| (πηγή φωτογραφίας: Αρμενιστής) |
Βέβαια, το γεγονός ότι στην πλούσια λαογραφική βιβλιοθήκη μου δε βρίσκω αναφορές στην αγία (για αυτό και τόσα χρόνια παρέλειψα να κάνω κάποια ανάρτηση προς τιμήν της) με κάνει να συμπεραίνω ότι μάλλον τις τελευταίες δεκαετίες διαδόθηκε τόσο πολύ η φήμη της ως θαυματουργή ώστε να γίνει τόσο αγαπητή και γνωστή στο λαό μας. Όπως και νά'χει, καθώς τη θεωρώ κι εγώ προστάτιδα κι αγαπημένη, όφειλα κάποτε να κάνω εδώ, στο διαδικτυακό μου σπιτικό, έστω και μια μικρή λαογραφική αναφορά στη χάρη της.
Χρόνια πολλά κι ευλογημένα!
(*Υ.Γ. Όσο για το συμβολισμό των μήλων, και μάλιστα τριών, ο καθείς μπορεί να κάνει τους συνειρμούς του....)
