Καλό ταξίδι Δάσκαλε...

Όταν τελείωνα τη δευτέρα λυκείου, είχα βρέθει σε ένα μεγάλο δίλημμα που με ταλάνιζε σχετικά με το ποιά "δέσμη" (τότε), πιο κατεύθυνση σπουδών να ακολουθήσω. Βλέπεις, αγαπούσα τα φιλολογικά, ήμουν ερωτευμένη με τις φυσικές επιστήμες, ποθούσα να μάθω την ιστορία του τόπου μας, με εντυπωσίαζε η επιστήμη της γενετικής και, τέλος πάντων, ήθελα να μάθω σχεδόν τα πάντα! Αλλά έπρεπε να πάρω μια απόφαση. Τόσο δυσκολευόμουν που -το σκέφτομαι τώρα και γελάω- έφτασε η ώρα να ξεκινήσει η σχολική χρονιά και δήλωσα στο σχολείο πως "μάλλον, αλλά προς το παρόν, γιατί δεν είμαι σίγουρη" θα ακολουθήσω την πρώτη δέσμη! Αυτήν και ακολούθησα τελικά. Πέραν από την απέχθειά μου προς την "παπαγαλία" που υπήρξε ανασταλτικός παράγων για τα φιλολογικά όπως διδάσκονταν και εξετάζονταν, ο βασικός λόγος που έλαβα αυτήν την απόφαση ήταν πως μετά από αρκετή σκέψη κατέληξα πως "ιστορία κι αρχαία" μπορώ να τα μελετήσω και μόνη μου...
Τέλειωσα τις σπουδές μου κι ήρθα να μείνω στο χωριό. Συνέχισα να καταβροχθίζω λογοτεχνικά βιβλία κι ιστορικά μυθιστορήματα, αλλά έπρεπε να περάσουν λίγα χρόνια για να μου δωθεί η αφορμή να ξεσκαλίσω τα "αρχαία ελληνικά" -τα οποία, σημειωτέον, είχα διδαχθεί μονάχα δυο χρονιές στο σχολείο, καθώς είχε καταργηθεί η διδασκαλία τους από το γυμνάσιο τότε- και να αρχίσω να μελετώ ιστορικά βιβλία. Στην αρχή τά'χασα, δεν ήξερα από πού να ξεκινήσω, κατά που να κάνω! Ύστερα μια φωνή μου είπε το απλό "Από την αρχή": Όμηρος. Και πάει λέγοντας... Στο θέμα "ιστορία" ήμουν πολύ επιφυλακτική, γιατί ο καθείς μπορεί να "κόβει και να ράβει" καταπώς τον βολεύει, να γράφει τις μπαρούφες του, τις προσωπικές τους υποκειμενικές υποθέσεις ως γεγονότα ή, ακόμα χειρότερα, νά'ναι στρατευμένος σε κάθε λογής "-ισμό"! Έτσι, ξεκίνησα  απ'ευθείας με έργα της αρχαιοελληνικής γραμματείας. Μού'λειπε, όμως, μια "συνολική θεώρηση"... Τότε ήταν που πρωτογνώρισα το έργο του αειμνήστου Σαράντου Καργάκου!
Δε θα γράψω πολλά, δεν είμαι έτσι κι αλλιώς η αρμόδια. Τα λέει, εξάλλου, μια χαρά ο Στάθης, στο κείμενο που παραθέτω πιο κάτω. Απλά θέλω να αποτίσω ένα φόρο τιμής σ'ένα μεγάλο Δάσκαλο, σ'ένα σπουδαίο Έλληνα, σ'έναν ξεχωριστό Άνθρωπο, που διάβηκε για την αντιπερα όχθη μόλις τρεις μέρες πριν, μαχόμενος μέχρι τελευταίας πνοής για την Ελλάδα, για να ξεστραβώσει και να φωτίσει όλους εμάς που βρισκόμαστε στα σκοτάδια και στην άγνοια, πάντα με απαράμιλλο ήθος και αξιοπρέπεια, χωρίς ακρότητες, φανατισμούς και σκοταδισμούς κι επιπλέον χωρίς να υπάρξει πιόνι κανενός "συστήματος"! Γιατί φυσικά η καθαρή κι αληθινή φωνή του, δε βόλευε κανέναν από όλους -είτε κόκκινους, είτε μπλε, είτε πράσινους και τρικολόρε, είτε κατήμαυρους!- όσους θέλουν να προπαγανδίσουν ή να καπηλευτούν και να προωθήσουν ιδέες, αξίες κι ιδανικά για τους δικούς τους ύποπτους σκοπούς και συμφέροντα...
Έφυγε σίγουρα πικραμένος για τη μοίρα της πατρίδας μας που τόσο αγαπούσε, σε μια συγκυρία τραγική: η Ελλάδα να σφαδάζει μετά από μια συνεχή πολυετή (σε χρόνο βάθους έως και δεκαετιών) συστηματική αποδόμηση και διάλυσή της και η Μακεδονία μας πλέον να ξεπουλιέται ευθαρσώς κατ'εντολήν των διεθνών αρπακτικών και κατά προδοσία των εγχώριων τρωκτικών πάσης χρωματικής αποχρώσεως .... 

 Του Στάθη, από την εφημερίδα: Το ποντίκι:

16.1.2019 / ΣΤAΘΗΣ Σ.
Σαράντος Καργάκος

"Ο Σαράντος Καργάκος. Κατ’ αρχάς ένας γλυκός άνθρωπος. Που νοιαζόταν για τους μαθητές του, τους ανθρώπους, την πατρίδα μας. Πολυμαθέστατος και πολυγραφότατος, με τον αέρα της Μάνης στην καρδιά και τους ορίζοντες του κόσμου στο βλέμμα. Μειράκιο είχα την τύχη να με προετοιμάσει στα αρχαία ελληνικά για τις εξετάσεις μου στο Πανεπιστήμιο. Τότε αντιλήφθηκα για πρώτη φορά την αξία του περιεχομένου σε ένα κείμενο, διότι ο δάσκαλος για να μας διδάξει τη μετάφραση ή το συντακτικό, τα πραγματολογικά στοιχεία ή το νόημα ενός «αγνώστου» κειμένου που πιθανόν να «έπεφτε» στις εξετάσεις, το επανατοποθετούσε στο σώμα του έργου στο οποίο ανήκε, ώστε να καταλάβουμε το πνεύμα του κειμένου που θα έπρεπε να επεξεργασθούμε. Δεν διόρθωνε τα λάθη μας μόνο, αλλά τα εξηγούσε. Φιλόλογος περιωπής.
Χρόνια πολλά μετά αντάμωσα πάλι τον παλιό μου δάσκαλο υπό νέο πρίσμα: της πολιτικής του διαδρομής, του συγγραφικού του έργου και της συνεισφοράς του στη διαμόρφωση του ελληνικού πολιτισμού. Με την ευκαιρία να σας συστήσω τα τρία τρίτομα έργα του Σαράντου Καργάκου για την Ιστορία των Αθηνών, την Ιστορία της Σπάρτης και την Ιστορία του 1821. Για αρχή, διότι στα 72 έργα που έχει εκδώσει καταπιάνεται με πλήθος πτυχών της ελληνικής Ιστορίας καθώς και του ελληνικού πολιτισμού, στην οικουμενικότητά τους, έτσι που ο αναγνώστης να μετατρέπεται σε γνώστη και εν τέλει σε μύστη.
Στις ιστορικές του μελέτες (μονογραφίες, δοκίμια και σύνολα έργα) ο Καργάκος είναι γλαφυρός ως προς την αφήγηση, ακριβής ως προς τις πηγές και καθόλου δογματικός ως προς τα συμπεράσματά του. «Η έρευνα μόνον αναθεωρεί την Ιστορία – κι όχι οι θεωρίες» μου έλεγε «διότι η αλήθεια βασίζεται σε αποδείξεις». Πραγματεύθηκε το σύνολο του ιστορικού σώματος του ελληνισμού, την Αρχαϊκή Εποχή, τους Κλασικούς Χρόνους, την Ελληνιστική Εποχή (στην επιστημονική προσέγγιση της οποίας συνέβαλε και ως συγγραφέας και ως ερευνητής), το Βυζάντιο, την Επανάσταση του 1821 και τα Νεώτερα Χρόνια. Υπέροχος αφηγητής όλων αυτών και δια ζώσης και δια της γραφίδος, εν τέλει εύθυμος όπως όλοι όσοι γνωρίζουν τα ανθρώπινα, ευρύστερνος, Χριστιανός στην πίστη αλλά και στην απόλαυση του βυζαντινού πολιτισμού, όσον και αυστηρός με τις ελαφρότητες που μας καταδυναστεύουν. Ο Σαράντος Καργάκος οίκτιρε και περιφρονούσε τους ιδιοτελείς εκ των αμαθών, κι άλλοτε αισθανόταν θλίψη. Το έργο του αντέκρουε την τρέχουσα κυριαρχία των φληναφημάτων από μόνο του, αλλά συχνά αισθανόταν την ανάγκη να ασχολείται και ο ίδιος εναντίον της κυρίαρχης προπαγάνδας, με την αρθρογραφία του στον Τύπο. Στην οποίαν αρθρογραφία επίσης διέπρεψε αντιμετωπίζοντας την επικαιρικότητα ως ένα υλικό που στερεώνει τη συνέχεια της διαχρονίας. «Την ιστορία δεν την γράφουν οι νικητές, αλλά εκείνοι που την ανακαλύπτουν».
Σε όλη του τη ζωή υπερασπίσθηκε την εθνική ανεξαρτησία, την πρόοδο του κοινού των Eλλήνων, γνώρισε τους πολιτισμούς των άλλων ανθρώπων, και αγωνίσθηκε για το δίκιο. Ήταν ενάρετος με την έννοια που έδιναν στην αρετή οι αρχαίοι, δηλαδή γενναίος, δίκαιος, πρόμαχος του κοινού, με παρρησία και ευγένεια.
Πνεύμα ελεύθερο, προσηνής και συντροφικός. Ενθουσιαζόταν με τις ίδιες του τις σπουδές, όπως για τη Μακεδονία ή τις έρευνες στη Βακτριανή, έπαιζε απ’ έξω κι ανακατωτά όλη την τεράστια βιβλιογραφία για τον Μεγαλέξανδρο, γνώστης της Ρωμαϊκής Iστορίας στο βάθος της και ώρες- ώρες Βυζαντινός κι ο ίδιος στους τρόπους του. Βλέπω τον δάσκαλο με το κεράκι του σε ένα ανεμοδαρμένο ξωκλήσι στη Μάνη, τον άκουσα κι εγώ να μου εξηγεί τι ιστορούν οι εικόνες και τι δηλούν οι μύθοι, πώς περνούν οι τελετουργίες η μία μέσα στην άλλη από εποχή σε εποχή, έχοντας τον δεκαπεντασύλλαβο στο στόμα και τη γνώση στο θηκάρι.
Σαν μίλαγε για την ποιητική των γεγονότων, όπως τα σμιλεύουν οι πράξεις των ανθρώπων, έλαμπαν τα μάτια του, κοιτούσε γύρω του σαν τον αητό και ταυτοχρόνως άπλωνε μπροστά του το μέλι να γευτείς, να μάθεις πώς να το βρίσκεις. Κοσμοκαλόγερος αλλά και στρατιώτης στο μεϊντάνι των συγκρούσεων, έπαιρνε θέση αφήνοντας να λογαριάσουν το κόστος οι δευτερότεροι. Πολυμήχανος και δαιμόνιος ένας πανηγυριστής της ζωής κι εν τω άμα αναχωρητής, όταν ο γρίφος έπρεπε να λυθεί, όταν το νερό που ύστερα θα δρόσιζε λάλον τη συντροφιά, το καφενείο, τη σχολική τάξη, θα έπρεπε να αναβλύσει απ’ την πηγή του. Ακόμα κι όσους τον εχθρεύθηκαν ή τον φοβήθηκαν για τις ιδέες του ο δάσκαλος τούς αντιμετώπισε με ηπιότητα (αλλά και κάποιες φορές με δικαιολογημένη οργή) που πήγαζε απ’ την αγωνία του για την τύχη μας. Αγωνία εξ αγάπης. Ένα πράγμα μίσησε στη ζωή του ο Σαράντος Καργάκος, τον φασισμό.
Ιδρυτικός της «Πανσπουδαστικής», εισηγητής του 15% για την Παιδεία τη δεκαετία του 1960, καταδιώχθηκε απ’ τη Δικτατορία, ωφέλησε τα γράμματα, νοιάσθηκε για την Ελλάδα και εκδήμησε πατριώτης, όμορφος στην όψη όπως και στην ψυχή, αρχοντάνθρωπος, με το ζακετάκι του κάτω απ’ το κουστούμι να προστατεύει μια μεγάλη καρδιά.

Στο καλό, δάσκαλέ μας, στα Ηλύσια…"

email: stathispontiki@gmail.com

Υ.Γ. Πέρσι τέτοια εποχή, σε μια κρίση βαριεστημάρας, πείστηκα κι εγώ να μπω στο "φατσοβιβλίο" να δω τί γίνεται, παρ'όλο που μου είναι αποκρουστικά και όλος αυτός ο αχταρμάς άσχετων πληροφοριών που σε κατακλύζουν,  και η αυτοματικοποιημένη αποβλακωμένη κι ανούσια πληκτρολόγηση των απρόσωπων "λάικ" , κι ακόμη περισσότερο η αίσθηση του απόλυτου "φακελώματος" της προσωπικότητάς σου. Αλλά, επειδή "ουδέν κακόν αμιγές καλού", ανακάλυψα και κάποιες σελίδες εξαιρετικού ενδιαφέροντος, όπως εκείνη του Σαράντου Καργάκου, που μού'δωσαν τη δυνατότητα να διαβάζω αξιόλογα άρθρα και να ενημερώνομαι. Στις 24 Φεβρουαρίου, ο Σαράντος Καργάκος αναρτά: "Εὐχαριστῶ τό ἐκλεκτό κοινό πού ἐκτιμᾶ τούς λόγους καί τίς γραφές μου. Τά μηνύματά σας εἶναι γιά μένα δυναμωτικές ἐνέσεις. Δυστυχῶς, δέν μπορῶ νά ἀπαντῶ προσωπικά. Ἔχω ἠθελημένη ἄγνοια περί τά ἠλεκτρονικά. Ὁ χειρισμός εἶναι ἔργο τοῦ γυιοῦ μου Γιάννη Καργάκου." Με εντυπωσίασε τόσο που εκείνος που, τόσα μας έδινε, μας ευχαριστούσε! Και μου έδωσε την αφορμή και την ευκαιρία να του πω, επιτέλους, το δικό μου ευχαριστώ για τα τόσα που με δίδαξε χωρίς να καν να με γνωρίζει. Το μεταφέρω εδώ, απλά, γιατί δε θέλω να χαθεί στο αχανές διαδίκτυο, θέλω να παραμείνει σαν κατάθεση δική μου στη μνήμη του: "Εμείς σας ευχαριστούμε κύριε Καργάκο! Είναι τόσα αυτά που θά'θελα να σας γράψω, που χάνω τα λόγια μου! Ένα μεγάλο ευχαριστώ που υπάρχετε, που απλόχερα μας προσφέρετε τις γνώσεις σας, που στέκεστε σα φάρος φωτεινός μες στα σκοτάδια τούτης της εποχής της ισοπέδωσης και διαστροφής των πάντων, που μας χαρίζετε πνευματική τροφή με το λόγο και τις γραφές σας. Ένα μεγάλο ευχαριστώ για όλο το έργο σας, για τα βιβλία σας που με δίδαξαν και συνεχίζουν να με διδάσκουν την ιστορία μας, για το ήθος και την ακεραιότητά σας που αποτελεί για μένα, προσωπικά, δυναμωτική ένεση! Ο Θεός να σας έχει καλά, γερό κι ακμαίο! Ευχαριστώ και το γυιο σας που μας δίνει τη δυνατότητα να έχουμε αυτή την επικοινωνία μαζί σας." Και πάλι, 

ξαναμπήκε στον κόπο και μ'ευχαρίστησε!..

Καλό Ταξίδι Δάσκαλε, Καλό Παράδεισο... Ευχαριστώ...