Ε, ρε, τίτλο που τον διάλεξα..
Σήμερα, λοιπόν, των Ταξιαρχών (Μιχαήλ και Γαβριήλ) κι όπως μας λέει ο μεγάλος λαογράφος μας Γεώργιος Μέγας ("Ελληνικές γιορτές και έθιμα της λαϊκής λατρείας"):
"Οι ταξιάρχες ή αρχιστράτηγοι Μιχαήλ και Γαβριήλ είναι οι Αρχάγγελοι που παίρνουν τις ψυχές. Γι' αυτό ο ταξιάρχης Μιχαήλ λέγεται (στη Σύμη) Καϊλιώτης, "διότι καίει τας καρδίας των ανθρώπων, ων αφαρπάζει τα φίλτατα". Λέγεται και Κουρκουνιώτης επειδή "κουρκουνά"(χτυπά την πόρτα) και ζητά την ψυχή. "Οι γριές (στα Κοτύρωρα) νηστεύανε στη χάρη του αρχαγγέλου Γαβριήλ, για να τις πάρει, όπως έλεγαν, εύκολα την ψυχή και να μην παιδεύονται, όταν ήταν να πεθάνουν".
Στην Αίνο της Θράκης, για να μην τους πάρει ο Αρχιστράτηγος πριν της ώρας,
"αφ'εσπέρας της εορτής των Αρχιστρατήγων δεν αφήνουν τα υποδήματά των έξω της οικίας, ως συνηθίζουν πάντοτε, αλλά τα παίρνουν μέσα, ίνα μη ιδών αυτά ο Αρχιστράτηγος Μιχαήλ ενθυμηθεί αυτούς και αναλάβει εκ της ζωής."
Στον Σκοπό, μια άλλη κωμόπολη της Θράκης, για να εξευμενίσουν τον Αρχιστράτηγο, συγκεντρώνονταν το βράδυ της παραμονής οι ηλικιωμένοι κάτοικοι σ'ένα "υποτυπώδες ιερόν" έξω από την πόλη
"φέροντες έκαστος μεθ'ευατού τον πετεινόν του, δια να τον σφάξει εκεί εις γέρων, ο οποίος είχε το έργον τούτον ισοβίως ως τι προνόμιον, υπό το φως ανημμένων κηρίων... Ο θύτης ως λειτουργικά ελάμβανεν αυτοδικαίως τας κεφαλάς των σφαζομένων πετεινών. Η όλη πράξις υπενθυμίζει το του Σωκράτους: θύσατε Ασκληπιώ αλεκτρύονα.""
Κι όπως μας εξηγεί ο έτερος λαογράφος μας Βασίλης Λαμνάτος ("Οι μήνες στην αγροτική και ποιμενική ζωή του λαού μας"):
"Για τον Αρχάγγελο Μιχαήλ, κοινώς Μιχάλη ή Χάρο, λένε πως είναι κουφός και "δεν ακούει, κλάματα θρήνους δεν ακούει". Και γι'αυτόν η παράδοση λέει πως κάποτε ο Θεός τον έστειλε να πάρει την ψυχή μιας ετοιμοθάνατης πολυμελίτισσας μάνας. Ο Χάρος πήγε ως εκεί, αλλά ακούγοντας τα κλάματα των μικρών παιδιών της τα λυπήθηκε και γύρισε στο Θεό, χωρίς την ψυχή της άρρωστης μάνας. Ο Θεός τον ξανάστειλε κι αυτός ξαναγύρισε πάλι με τα χέρια αδειανά όπως λέμε. Τότε ο Θεός όταν είδε κι αυτή τη φορά να παραβιάζει την εντολή Του, τον χτύπησε στ'αυτιά κι ο Μιχαήλ ή Χάρος έχασε αμέσως την ακοή του. Κι από τότε δεν λυπάται κανέναν γιατί δεν ακούει. Έτσι παίρνει ασυγκίνητος τις ψυχές και τις πάει στον Άναρχο."
Εμείς πάλι, στο χωριό μας, βρήκαμε άλλη πατέντα για να τον γλυκάνουμε, κι έτσι τα τελευταία χρόνια -ένεκα και της εποχιακής παραγωγής (βλ. Μίλα μου για μήλα! (στο βουνό των Κενταύρων..))- ξεκίνησε ένα καινούριο έθιμο, αυτό της μηλόπιτας. Στην αρτοκλασία λοιπόν, την παραμονή της εορτής, οι γυναίκες φτιάχνουν κάθε λογής μηλόπιτες και μηλοπιτάκια, τα οποία αφού διαβαστούν, μοιράζονται στον κόσμο. Άντε να δούμε...
Όμως στο Μιχαήλ, αποδίδονται και ιδιότητες θεραπευτή. Καταγράφει ο Γεώργιος Μέγας: "Πλήθος είναι τα αφιερώματα στις άγιες εικόνες του αρχιστράτηγου Μιχαήλ, στον οποίο αποδίδονται και θεραπευτικές ιδιότητες. Σ' αυτόν "σκλαβώνουν" οι μητέρες και τ'άρρωστα παιδιά, για να ζήσουν. Έτσι στη Σιγή της Βιθυνίας
"άμα αρρωστούσε κάποιο παιδί το σκλάβωναν, δηλαδή το πήγαιναν στον Ταξιάρχη, το ζυάζανε κι όσες οκάδες έβγαινε, τόσο κερί ή λάδι (ή οτιδήποτε άλλο) θα έδιναν στον Ταξιάρχη. Έλεγεν η μητέρα:"Να μου τ'αξιώσεις Ταξιάρχη μου, να γίνει τόσων χρόνων και να σε φέρω τόσες οκάδες λάδι, κερί, κλπ." Άμα το ζυάζανε, του έβαζαν ένα χαλκά από ασημένιο σύρμα στο λαιμό και το φορούσεν εκεί, ώσπου να περάσουν τα χρόνια που ζήτησεν η μητέρα. Τότε πήγαιναν πάλι στον Ταξιάρχη, πλήρωναν το τάσιμο και ξεσκλάβωναν το παιδί, δηλαδή του έβγαζαν το χαλκά από τον λαιμό και τον κρεμούσαν στην εικόνα.""
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου