Λαμπριάτης..

Απρίλης...

ή "Λαμπριάτης" ή "Αηγιωργίτης" ή "Ανοιξιάτης"...

Ο μήνας της Λαμπρής, ο μήνας του `Αϊ-Γιώργη κι ο μήνας που η άνοιξη γίνεται όλο και πιο αισθητή, η πλάση μπουμπουκιάζει, ο καιρός ΄"ανοίγει". Το λέει και το όνομά του, εξάλλου ' Απρίλιος από το λατινικό aperire που σημαίνει "ανοίγω".

"'Έστησ' ο έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη

κι η φύσις ήυρε την καλή και τη γλυκιά της ώρα..."

γράφει ο Διονύσιος Σολωμός για κείνες τις ηρωικές ώρες της Επανάστασης του 1821... Ο Απρίλης, όχι, δε μπορεί απαρατήρητος να διαβεί...

Ο Απρίλης αγαπήθηκε ιδιαίτερα από το λαό μας. Κι οι παροιμίες, τον συνδέουν άρρηκτα με την άνοιξη και το λουλούδισμα της φύσης:

"Ο Απρίλης με τα λούλουδα κι ο Μάης με τα ρόδα."

"Ο Μάης έχει τ' όνομα κι ο Απρίλης τα λουλούδια."

"Απρίλης-Μάης, κοντά είν'το θέρος!"

Κι αν πάντοτε υπήρχε ο φόβος για τους δουλευτάδες της γης πως ο Απρίλης μπορούσε να έδειχνε ξαφνικά και τα χειμωνιάτικα δόντια του, για παράδειγμα μ'ένα καταστροφικό χαλάζι ή μια δυνατή παγωνιά, τουλάχιστον μέχρι της δεκαοχτώ του μηνός που η λαϊκή μετεωρολογία θεωρεί ως τελευταίο όριο του χειμώνα:

"Το Μάρτη ξύλα φύλαγε, μην κάψεις τα παλούκια,

και τ'Απριλιού τις δεκοχτώ, μην κάψεις τα καρούλια"

(αναφέρεται στα καρούλια του αργαλειού, που θα έκαιγε κάποιος σε έσχατη ανάγκη)

και

"Και τ'Απριλιού ταις δεκοχτώ

πέρδικα ψόφησε στ'αυγό"

(προφανώς από το κρύο)

κι αντίστοιχα για τους ναυτικούς μας:

"Απριλίου δεκαοχτώ, νά'χεις το μάτι σου ανοιχτό. Πέρασαν οι δεκαοχτώ; `Αραξε και σ'ένα αυγό!"

παρόλα, αυτά, ο Απρίλης συμβόλιζε τον ερχομό της πολυπόθητης καλοκαιρίας και οι βροχές του θεωρούνταν ευεργετικές για τα χωράφια και την παραγωγή:

"Τα νερά τ'Απρίλη, του φτωχού τα πλούτη."

"Τ'Απρίλη η βροχή, κάθε στάλα και φλουρί."

"Αν κάνει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα,

χαρά στονε το γεωργό πού'χει πολλά σπαρμένα."

ή

"Αν κάνει ο Μάρτης τρία νερά κι ο Απρίλης άλλα δύο,

να δεις του Μάρτη τα κουκιά, τ'Απρίλη τα σταράκια,

να δεις το γέρο κρίθαρο πως στρίφτει τη μουστάκα."

Σύμφωνα με το λαογράφο Δ.Λουκάτο, την πρώτη μέρα του Απρίλη "πολλοί λαοί την αντιμετωπίζουν αμυντικά με το "πρωταπριλιάτικο ψέμα" , που συμβολικά θα ξεγελάσει τον κάθε επίφοβο δαίμονα (ή εχθρό) και θα δώσει την ευτυχία, ιδιαίτερα στο νικητή της "ψευδολογίας"."

Ο Γ.Μέγας ("Ελληνικές γιορτές και έθιμα της λαϊκής λατρείας"), από την άλλη, καταγράφει πως "Έθιμο της Πρώτης Απριλίου είναι να γελούν, δηλαδή να λέγουν ένα ψέμα εις βάρος κάποιου άλλου. Όπως είναι γνωστό, όρος για την επιτυχία όχι μόνο μιας μαγγανείας, αλλά και δύσκολων εργασιών, όπως βαφής νημάτων, παρασκευής εφταζύμων κ.τ.λ., θεωρείται, εκτός των άλλων, και η ψευδολογία. Στη Θράκη την πρωταπριλιά ψεματούν για το μετάξι ' τό'χουν για καλό. Ότι πολλή δεισιδαιμονία συνδέεται με την πρωτομηνιά αυτή, όπως και με την πρωτομαρτιά, φαίνεται από τη μαγική ιδιότητα που αποδίδεται στη βροχή της πρωταπριλιάς. Έτσι στην Κομοτηνή "τη βάζουν σ'ένα μπουκάλι και ποτίζονται, άμα έχουν θέρμη για γιατρικό"."